Στην κρίση του κορωνοϊού, μία φράση που «φοριέται» πολύ είναι ότι «είμαστε όλοι μαζί». Τα ίδια ακούγαμε και επί Μνημονίων.
Όταν «όλοι μαζί τα τρώγαμε», αλλά και «όλοι μαζί έπρεπε να βάλουμε πλάτη». Ωστόσο, παρότι σε καταστάσεις κρίσεις είθισται να καλλιεργείται μία ρητορική που υπερβαίνει τις τάξεις και τις ταξικές διαφορές, όσα μας έχει διδάξει ο θείος Κάρολος (Μαρξ) ισχύουν και στις κρίσεις. Για να μην πούμε πρωτίστως στις κρίσεις.
Σε απλά ελληνικά, όπως ακριβώς η έννοια της ανάπτυξης δεν είναι μονοσήμαντη ούτε οριζόντια, αλλά κάποιους αφορά και κάποιους όχι, το ίδιο ισχύει και για τις κρίσεις. Με άλλα λόγια, τα ερωτήματα «ανάπτυξη για ποιους» και «υπέρβαση της κρίσης στις πλάτες ποιων» είναι οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος.
Πρόκειται για ένα νόμισμα που η προηγούμενη κυβέρνηση προσπάθησε να το προσεγγίσει διαφορετικά. Ακόμη και πριν ο ΣΥΡΙΖΑ βγάλει τη χώρα από το Μνημόνιο, είδαμε να σφίγγει ο κλοιός για εργοδότες που ήθελαν «να κάνουν την κρίση ευκαιρία». Το ΣΕΠΕ έσπαγε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο και σε ελέγχους, αλλά και σε πρόστιμα. Τα οποία δεν αφορούσαν πια τον «τυροπιτά» που δεν έκοβε απόδειξη, αλλά την μεγάλη συστημική τράπεζα που υποδήλωνε τις υπερωρίες των εργαζομένων της.
Σε κάθε περίπτωση, παρά τις ασφυκτικές δεσμεύσεις για πλεονάσματα κ.α., από το 2015 ως πέρυσι είδαμε για πρώτη φορά τις πρώτες τάσεις αντιστροφής του κλασικού μοντέλου ανάπτυξης, που ήταν «επιχειρηματοκεντρικό». Για πρώτη φορά, ο εργαζόμενος ήρθε στο προσκήνιο, ενώ κατέστη σαφές ότι δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη που θα ωφελεί κατά 99% τους εργοδότες και κατά 1% τους εργαζόμενους. Κάποια βασικά εργασιακά δικαιώματα αποκαταστάθηκαν, μαζί με τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, την υποχρέωση «αιτιολόγησης» των απολύσεων, αλλά και την αύξηση του κατώτατου μισθού. Ο ΣΕΒ φώναζε ότι η χώρα θα πάρει την κάτω βόλτα. Ωστόσο, διαψεύσθηκε: τα νούμερα απέδειξαν ότι η ζήτηση αυξήθηκε, η αγορά «ζεστάθηκε» και για μία ακόμη φορά φάνηκε ότι ο τροχός της οικονομίας γυρίζει όταν γυρίζουν και τα χρήματα στην κοινωνία. Στην κοινωνία, όχι στην Ελβετία.
Μπροστά σε όλα αυτά και παρά την αρχική προσπάθεια της κυβέρνησης να υπονομεύσει τα αποκατασταθέντα εργασιακά δικαιώματα, η νέα κυβέρνηση προφανώς και θα δυσκολευόταν να «ξηλώσει» όλα όσα είχαν πετύχει οι προκάτοχοί της. Με άλλα λόγια, ακόμη κι αν έχεις την ίδια ιδεολογία με τον ΣΕΒ, πώς μπορείς να πείσεις ότι πρέπει να μειωθεί ο κατώτατος μισθός όταν λες πως φέρνεις την ανάπτυξη; Επιπλέον, πώς μπορείς να ανοίξεις κερκόπορτες στα εργασιακά δικαιώματα, να «θεσμοθετήσεις» την εκ περιτροπής εργασία, να δώσεις την ευχέρεια στους εργοδότες ακόμη και για μειώσεις κατά 50%, όταν λες ότι «έρχονται καλύτερες μέρες»;
Προφανώς αυτό είναι δύσκολη άσκηση, καθώς στο τέλος της μέρας, δεν… ψηφίζει μόνο ο ΣΕΒ.
Και κάπου εκεί, εμφανίζεται ένας κορωνοϊός. Για να παίξει τον ρόλο του παπά, στην παροιμία που λέει «βρήκαμε παπά, να θάψουμε πεντε-έξι».
