Εχει χυθεί πολλή μελάνη για τον τρόπο εκλογής του Χρήστου Σαρτζετάκη στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Πέρα από το παρασκήνιο, σχετικά με τη μη ανανέωση της θητείας του Κωνσταντίνου Καραμανλή, το και δημοσιογραφικό ενδιαφέρον προσείλκυε η ιδιότητα του νέου Ανώτατου Αρχοντα.
Ο Χρήστος Σαρτζετάκης ήταν ο πρώτος, στην ιστορία της Αβασίλευτης Δημοκρατίας, συμπεριλαμβανομένης κι εκείνης της περιόδου του μεσοπολέμου (1924-35), που δεν προερχόταν από την πολιτική, δεν είχε προηγούμενη δράση ή έστω κάποια σχέση με το πολιτικό παιχνίδι.
Ακόμη και ο Μιχαήλ Στασινόπουλος, που είχε επιλεγεί από τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, ως ο πρώτος, προσωρινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας, για βραχύ χρονικό διάστημα, προερχόταν μεν από το δικαστικό σώμα, αλλά είχε κάνει ήδη το άλμα προς την πολιτική, εκλεγόμενος βουλευτής, με το ψηφοδέλτιο Επικρατείας της ΝΔ. Ο Χρήστος Σαρτζετάκης δεν είχε τέτοιες βλέψεις, όντας αφοσιωμένος αποκλειστικά στο δικαστικό λειτούργημα, μετά την επάνοδό του στο δικαστικό σώμα, με την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Αυτό εξηγεί πολλά σε σχέση με το μετά την εκλογή του, στο ύπατο πολιτειακό αξίωμα.
Η «υπόθεση Ρούσου», στην οποία αναλυτικά αναφερθήκαμε, σε προηγούμενο σημείωμά μας, όταν έγινε γνωστός ο θάνατός του, επιβεβαιώνει του λόγου το ασφαλές. Εχουμε την εντύπωση πως ακόμη και οι εκδηλώσεις μεγαλείου, που δικαίως επικρίθηκαν, δεν οφείλονταν σε κάποια εκδήλωση νεοπλουτισμού ή αριστοκρατικής λογικής, αλλά στην αντίληψη που είχε διαμορφώσει για το ρόλο του δικαστή, ως μέλους μίας διακεκριμένης εξουσίας.
Αυτή η μοναχική, ίσως, προσήλωση, στο ρόλο του απόμακρου ανθρώπου, που πρέπει κι αυτός να «στεγνώσει την ψυχή» του, για ν’ απονείμει το δίκαιο, χωρίς καμιά διάκριση, να αποτέλεσε την «ασπίδα» του, ώστε να αντισταθεί στις αφόρητες πιέσεις που του ασκήθηκαν, από τους ιεραρχικά ανωτέρους του, στην υπόθεση της δολοφονίας Λαμπράκη. Αυτός ακριβώς ο «οπλισμός» τον βοήθησε, όταν, στο τέλος της θητείας του, κλήθηκε να διαχειριστεί την πρώτη, ουσιαστικά, σοβαρή πολιτική κρίση, το καλοκαίρι του 1989. Εκεί που όλοι αναγνωρίζουν, ακόμη και οι π
ιο σκληροί επικριτές του, ότι ανταποκρίθηκε με επάρκεια, στις απαιτήσεις της συγκυρίας και του ρόλου του, σε τέτοιο βαθμό, που θα ζήλευε και ο πιο έμπειρος πολιτικός. Η βαθιά νομική του κατάρτιση, αλλά και η προσήλωσή του στην πιστή και σχολαστική εφαρμογή των κανόνων, συνταγματικής μάλιστα περιωπής εν προκειμένω, αποτέλεσε σίγουρα ένα πολύ ισχυρό βοήθημα.
Εδειξε όμως και μία αξιοσημείωτη προσαρμογή, στους όρους διεξαγωγής του πολιτικού παιχνιδιού. Αυτό φάνηκε όταν, στη συγκεκριμένη φάση, μετά την υποτροπή των προβλημάτων υγείας του Ανδρέα Παπανδρέου, που παρέμενε υπηρεσιακός πρωθυπουργός, τέθηκε θέμα εκπροσώπησης της χώρας στην Ευρώπη.
