Μείωση πλεονασμάτων ήταν και πάει…

Υποτίθεται ότι η ΝΔ είχε βασίσει όλο σχεδόν το πρόγραμμά της πάνω στον στόχο μείωσης των πρωτογενών πλεονασμάτων. Ο Κυρίακος Μητσοτάκης, εξάλλου, γνωρίζει πολύ καλά ότι χωρίς την μείωση των πλεονασμάτων, ο δημοσιονομικός χώρος που απομένει είναι ελάχιστος, ίσα ίσα για να πραγματοποιήσει ένα μικρό μέρος μόνο από τις φοροελαφρύνσεις που υποσχέθηκε. 

Ευλόγως, λοιπόν, θα περίμενε κανείς ότι η κυβέρνηση θα είχε μία συγκροτημένη στρατηγική για το συγκεκριμένο ζήτημα: μία στρατηγική με αρχή, μέση και τέλος, που θα οδηγούσε στο επιθυμητό αποτέλεσμα ή, τελοσπάντων, θα εξαντλούσε όλα τα περιθώρια διαπραγμάτευσης. 

Ωστόσο, οι εξελίξεις του πρώτου δεκαημέρου της νέας κυβέρνησης δείχνουν πως μείωση πλεονασμάτων ήταν και πάει: αυτό προκύπτει από την παρουσία του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, Κλάους Ρέγκλινγκ στην Αθήνα, αλλά και από τις συναντήσεις που είχε με τον υπουργό Οικονομικών, Χρήστο Σταϊκούρα και με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Κυρίως, όμως, η είδηση βγήκε από όσα είπε ο Ευρωπαίος τεχνοκράτης στο συνέδριο του Economist: εκεί όπου επανέφερε μία παλιά διαπραγματευτική τακτική, αυτή των «ισοδύναμων μέτρων», την οποία η προηγούμενη κυβέρνηση είχε ακυρώσει στην πράξη. 

Η προηγούμενη κυβέρνηση, σημειωτέον, εξήγγελλε μέτρα, τα νομοθετούσε και οι θεσμοί δεν αντιδρούσαν. Ακόμη κι όταν υπήρχαν γκρίνιες, το υπουργείο Οικονομικών απλώς παρουσίαζε τις προβλέψεις και τα δεδομένα που έδειχναν ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι δεν τίθενται εν αμφιβόλω. Το ίδιο, άλλωστε, δεν έγινε μόνο με το πρόγραμμα φοροελαφρύνσεων που νομοθετήθηκε πριν τις Ευρωεκλογές, αλλά και με τον περίφημο ειδικό λογαριασμό μέσω του οποίου μειώνεται ο στόχος για πλεόνασμα από το 3,5% στο 2,5%. Οι θεσμοί ουδέποτε είπαν «ναι». Ωστόσο, δεν είπαν και «όχι». Η στάση τους παρέπεμπε στην τακτική της «σιωπηρής αποδοχής», με την οποία όμως η κυβέρνηση Τσίπρα είχε πετύχει τα περισσότερα απ’ όσα είχε νομοθετήσει από τον Αύγουστο του 2018 ως τις αρχές του περασμένου Ιουνίου. 

Σε αντίθεση, λοιπόν, με τα παραπάνω, η κυβέρνηση Μητσοτάκη κατάφερε μέσα σε δέκα ημέρες να οικοδομήσει κλίμα επιστροφής στο παρελθόν: τα «ισοδύναμα μέτρα» επανήλθαν στη φρασεολογία των θεσμών, ο Ρέγκλινγκ άνοιξε θέμα «διεύρυνσης της φορολογικής βάσης» (σε απλά ελληνικά, μείωση του αφορολόγητου που, ως γνωστόν, θίγει τους πλέον αδύναμους…) και επίσης, η κυβέρνηση εγκατέλειψε την τακτική του ειδικού αποθεματικού λογαριασμού των 5,55 δισεκατομμυρίων, μέσω του οποίου θα μπορούσε να απελευθερώσει δημοσιονομικό χώρο 1 δισεκατομμηυρίου ευρώ τον χρόνο –ή, για την ακρίβεια, να διατηρήσει τον δημοσιονομικό χώρο που απελευθέρωσε τοιουτοτρόπως η προηγούμενη κυβέρνηση. 

Συμπέρασμα: αν μέσα στο πρώτο δεκαήμερο η κυβέρνηση Μητσοτάκη κατάφερε να απεμπολήσει τόσες κατακτήσεις, μπορεί κανείς να εικάσει με ποια αποφασιστικότητα και με πόση αξιοπιστία θα διαπραγματευθεί τις «επιθετικές μεταρρυθμίσεις» που ευαγγελίζεται, αλλά και τη μείωση φόρων που (υποτίθεται ότι) προγραμματίζει. 
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ