Το μνημεIο που πρότεινε να δημιουργηθεί για την ανθρώπινη τραγωδία των προσφύγων στην Λέσβο/στο Αιγαίο, αλλά και για το βαθύτερο ανθρώπινο μήνυμα της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης, ο ιδιαίτερος διεθνής καλλιτέχνης Αι Γουέϊ Γουέϊ ανοίγει έναν νέο κύκλο συζήτησης. Για την λειτουργία των καλλιτεχνών και ανθρώπων του πνεύματος (κυρίως της εικόνας τους) στην αιχμή της επικαιρότητας αλλά και του ανθρώπινου πόνου. Είδαμε προ ημερών την Σούζαν Σάραντον και τον Μάντυ Πατίνκιν και τον Ντέηβιντ Μόρισσεϋ στην Λέσβο, είχαμε τον (και πρεσβευτή Καλής Θέλησης της UNICEF) Ορλάντο Μπλουμ στην Γευγελή/Ειδομένη.
Γενικά, η συγκομιδή αυτού του ενδιαφέροντος και ευαισθησιών μπορεί να βοηθήσει σε μιαν αφύπνιση της διεθνούς, της πλανητικής κοινής γνώμης. Που, μόνον αυτή, είναι δυνατόν να ξεκουνήσει την Ευρωπαϊκή πολιτική τάξη, η οποία έχει βολευτεί – απέναντι στην δική της, κάθε φορά, κοινή γνώμη… – με την Ελλάδα ως μαύρο πρόβατο, ως αποδιοπομπαίο τράγο.
Βέβαια, η μέσω του στάρ-σύστεμ αναζήτηση της εικόνας έχει και τους δικούς της εγγενείς περιορισμούς. Χρειάζεται λοιπον ιδιαίτερη προσοχή στο πώς την χειριζόμαστε την εικόνα εμείς, πώς μας χειρίζονται εμάς εκείνοι…
Πάντως, επειδή ως φαίνεται ο Αϊ Γουέϊ Γουέϊ βρήκε έμπνευση στην εικόνα Αισχύλου όπως έρχεται απο το βάθος των αιώνων, ας θυμηθούμε πώς απ’ εκεί εμπνεύσθηκε προ ημερών και ο δικός μας Προκόπης Παυλόπουλος. Όμως, τα αρχαία κείμενα θέλουν/απαιτούν την προσοχή στον χειρισμό. Πράγματι, ο “Αγαμέμνων” του Αισχύλου, από τον οποίο προκύπτει ο τρομερός στίχος “ορώμεν πέλαγος Αιγαίον ανθούν νεκροίς” – πληρέστερη απόδοση είναι το “ορώμεν ανθούν πέλαγος Αιγαίον νεκροίς […] τ’ ερειπίοις” – είναι ένα έργο που ξεχειλίζει απο νοήματα. Δίπλα σ’ αυτήν την εικόνα της ουτοπίας της παντοδυναμίας των ανθρώπων (αφορά, βλέπετε, την συντριβή του στόλου απο την καταιγίδα), έχουμε και την πικρή σοφία τού (και Ηροδότειου) “μηδένα προ του τέλους μακάριζε” ως “ολβίσαι δε χρη βίου τελευτήσαντα αν ευεστοί” ως Αισχύλεια εκδοχή: “μόνον εκείνον που τέλειωσε τον βίο ευτυχής να μακαρίζεις”. Ισως, όμως, ακόμη πιο χρήσιμη να είναι η αποστροφή του τραγικού ποιητή ότι, όταν το αίμα του ανθρώπου χυθεί στην γη, δεν υπάρχει κανείς που να τον επαναφέρει στην ζωή (“ανδρός δ’ επειδάν αίμ’ ανασπάση κόνις άπαξ θανόντος, ούτις έστ’ ανάστασις”). Τι υποδηλώνει αυτό; Κάτι σαν: δεν έχει νόημα, μετά την ζημιά που γίνεται – ιδίως άμα αφορά ανθρώπους – να ασχολείσαι με το τι φταίει, αφού με τίποτε αυτό δεν διορθώνεται.
Καλή τύχη, ούτως ή άλλως, στους σχεδιασμούς για το μνημείο-πρόταση του Αϊ Γουέϊ Γουέϊ στην περιοχή της Κρατήγου (νότια της Μυτιλήνης). Που είμαστε βέβαιοι ότι η γραφειοκρατικότητα και ο εγγενής αρνητισμός και η καχυποψία μας – ως Ελλήνων, διαχρονικά – θα τους ταλαιπωρήσουν μέχρις εξαντλήσεως. Άλλωστε, επειδή μιλούμε για την “ανακάλυψη” της Ελλάδας απο Κινέζους ανθρώπους του πνεύματος, μην ξεχνούμε πως τελευταία επιθυμία και του ιδιαίτερου Κινέζου Ελληνιστή Λούο Νιάν Σένγκ, του πρώτου Κινέζου που ήρθε ποτέ στην Ελλάδα (στον Μεσοπόλεμο), σπούδασε στην Αμερικανική Σχολή Κλασσικών Σπουδών Αρχαίο δράμα, δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου και το Τσίγκ Χουά – αυτού λοιπον του ανθρώπου η επιθυμία ήταν η τέφρα του να ταφεί στην Ελλάδα. Ε “για λόγους γραφειοκρατικούς και θρησκευτικού+ς”, πάνω απο δυο δεκαετίες μετά τον θάνατο του Λούο Νιάν Σένγκ, η επιθυμία του αυτή “δεν κατέστη εφικτό να πραγματοποιηθεί”…
