Tην στιγμή που σύρονται οι γραμμές αυτές, δεν έχει ξεκαθαρίσει τι ακριβώς προκύπτει από το Βαλκανικό, μεταΠασχαλινό ταξίδι Νίκου Κοτζιά – με επίκεντρο την παρουσία του στην Οχρίδα, για συναντήσεις προώθησης των συνεννοήσεων με Νίκολα Ντιμιτρόφ, σε αναζήτηση «του επόμενου βήματος» στις διαπραγματεύσεις για το Μακεδονικό. Βέβαια είχαν αρχίσει να κατασταλάζουν αρκετά για τις πιθανές προσεγγίσεις – πέραν του ονοματολογικού, για προσπέρασμα του σκοπέλου της αναθεώρησης του Συντάγματος της πΓΔΜ – μιας κυλιόμενης/rolling συμφωνίας με μεταβατικά στάδια στην διαδρομή ένταξής της στο ΝΑΤΟ και προς διαπραγμάτευση με ΕΕ. Όμως… ας μην προτρέχουμε.
Μέχρι λοιπόν να ξεκαθαρίσει περισσότερο ο ορίζοντας, προτείνουμε στον αναγνώστη να ρίξει μια ματιά σε μια συγκριτική μελέτη κοινής γνώμης με βάση ερωτηματολόγια που είχε κάνει το 2016 και το 2018 η Μονάδα Μελετών Κοινής Γνώμης του ΠΑΜΑΚ, με χρηματοδότηση από το Ινστιτούτο Μελέτης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κολούμπια (ανάλυση από Ι. Αρμακόλα και Γ. Σιάκα, του Προγράμματος Ν.Α. Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ). Λοιπόν:
Πρώτα-πρώτα, σε ερώτημα που είχε τεθεί το 2016 σχετικά με το πώς οι πολίτες εκτιμούν την θέση της Ελλάδας στο διεθνές σύστημα σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα – δηλαδή το 2015 – ισχυρότερη την θεωρούσαν 6,5%, το ίδιο 20,5% πιο αδύναμη 72%. Δείτε τώρα τις απαντήσεις το 2018 – έναντι του 2017: ισχυρότερη βλέπουν την Ελλάδα 15,5%, το ίδιο 45,5% πιο αδύναμη 38%. Αντίστοιχα για το πού θα μας πάνε οι επόμενοι 12 μήνες, το 2016 υπήρχε βελτίωση (το «ισχυρότερη» στο 11%, το «πιο αδύναμη» στο 53%), ενώ τώρα το 2018 η βελτίωση είναι πιο αχνή («ισχυρότερη» στο 17%, «πιο αδύναμη» στο 33%). Με αυτήν την βαση σχετικής βελτίωσης σε εκείνο που θα λέγαμε «εθνική αυτοπεποίθηση», όταν τίθεται το ερώτημα «κρίνετε ότι υπάρχει μια χώρα που να θεωρείται απειλή για την Ελλάδα», περίπου το 1/3 θεωρούν ότι δεν υπάρχει καμμιά. Απαντούν θετικά ότι υπάρχει και αυτή είναι η Τουρκία 52,5% (το 2016) ή 50,5% (το 2018 – όμως τον Γενάρη, πριν την πρόσφατα κλιμάκωση). Ακολουθεί ως απειλή… η Γερμανία: 7,5% (το 2016), ενώ 4,5% (το 2018). Από κει και πέρα, η πΓΔΜ είναι η αμέσως επόμενη στις απειλές – όμως με μόλις 2% (το 2016) και 2,5% (το 2018).
Πιο κοντά στον πυρήνα του Μακεδονικού, η διακύμανση εκείνων που θεωρούν το ονοματολογικό «πολύ σημαντικό», ξεκινάει ψηλά – άνω του 60% κατά κανόνα. στο 70,5% στις γυναίκες έναντι 59% των ανδρών. στο 56,5% στις ηλικίες 17-34 ετών ενώ πάνω από 67,5% στους άνω των 35 ετών. άνω του 65% στην μέση και ανώτατη εκπαίδευση, αλλά 52% στους μεταπτυχιακούς. Σημαντικό εύρημα: η γεωγραφική διακύμανση είναι αρκετά περιορισμένη: από 61% σε Αττική/Νησιά, μέχρι 69% Β. Ελλάδα
Τώρα, πόσο σημαντική θα ήταν μια λύση του Μακεδονικού; «Πολύ» λένε 58% το 2016, ενώ μόνον 53% το 2018. «Σχετικά» 19% και στις δυο χρονικές φάσεις. «Λίγο» 10,5% το 2016 και 13% το 2018 (το ίδιο, δε, και «καθόλου») . Τι θα πει όμως «λύση»; Για 38% δεκτή «σύνθετη ονομασία» το 2016, για μόνον 22,5% το 2018. «Χωρίς μνεία του «Μακεδονία» 57% το 2016, αλλά 71,5% το 2018. Και στις δυο προσεγγίσεις, δεν βλέπει κανείς εκείνο που θα έλεγε «ωρίμανση»… Πηγαίνοντας τώρα παραπέρα – στο ενδεχόμενο να κρύβεται πίσω από την χρήση όρου με «Μακεδονία» μέσα του κάτι σαν εδαφική διεκδίκηση στο μέλλον, το 55,5% απαντούσαν θετικά ενώ 37% αρνητικά το (2016). 60,5% θετικά ενώ 31% αρνητικά (το 2018). Επιπλέον, το 2016 το 71,5% θεωρούσαν ότι «τυχόν καθυστέρηση βλάπτει την Ελλάδα», ενώ τώρα αυτό το πιστεύει ένα 56,5%.
Δείτε τώρα μια διπλή λεπτομέρεια: Όταν οι συμμετέχοντες στην έρευνα ρωτιούνται πώς νομίζουν ότι εμφανίζεται ο πληθυσμός της πΓΔΜ, ένα 36% απαντούν ότι η πλειοψηφία είναι Μουσουλμάνοι – μόνον 24% απαντούν το σωστό, ότι είναι Χριστιανοί, ενώ 10% τους θεωρούν μισούς/μισούς και 30% δεν έχουν γνώση. Επιπλέον, μόνον 51,5% των ερωτώμενων ήταν σε θέση να πουν ποια είναι η επίσημη θέση της Ελλάδας επί του ονοματολογικού…
…Τελικά, δεν είναι και τόσο απλή η προσέγγιση Κοτζιά ότι «κλειδί είναι ο ρεαλισμός».
