Χρήστος Η. Χαλαζιάς
Τα συνθήματα του νεοφιλελευθερισμού και της δεξιάς δεν είναι νέα, αφού τα βρίσκει κάποιος αυτούσια στις θεωρίες της δεκαετία του ‘30 και τότε δεν είχαν καμιά ανταπόκριση. Στη δεκαετία του 1970 οι Μίλτον Φρήτμαν και Φρέντερικ Χάγιεκ και άλλοι «εγκέφαλοι» της Σχολής του Σικάγου την εφάρμοσαν ολοκληρωτικά στη Χιλή της χούντας του Πινοσέτ.
Ο κύριος στόχος του νεοφιλελευθερισμού είναι να παραπλανήσουν τους πολίτες, γιατί το οικονομικό πρόγραμμα τους προσδιορίζεται από γενικές αρχές, χωρίς να επεξεργάζεται ουσιαστικά και υπεύθυνα τα δεδομένα και τις δυνατότητες της οικονομίας μια χώρας και αποκρύβει –σκόπιμα βέβαια– τις αρνητικές επιπτώσεις των μέτρων που προτείνονται για τους εργαζόμενους, τους καταναλωτές και τη μεσαία τάξη.
Ευθέως, μπορεί ο νεοφιλελευθερισμός να χαρακτηριστεί σαν ένα πρόγραμμα χωρίς κοινωνικό χαρακτήρα, γι’ αυτό και είναι μονοδιάστατος και επικίνδυνος για την μεσαία τάξη, για τους καταναλωτές, τους χαμηλόμισθους και τους συνταξιούχους. Είναι ένα πρόγραμμα επικίνδυνο γιατί δεν μας λένε τι εννοούν ότι «θα στηρίξει μια υγιή οικονομία και ποια θα είναι τα περιθώρια για μια κοινωνική πολιτική». Το είδαμε, τι συνέβη με την πολιτική Σαμαρά – Βενιζέλου: απέλυσαν σχολικούς φύλακες, κατάργησαν τα Τεχνικά Επαγγελματικά Λύκεια και δόθηκαν στους ιδιώτες οι σημαντικές ειδικότητες, διέλυσαν τη Δημοτική Αστυνομία, έκλεισαν τη Δημόσια Τηλεόραση (ΕΡΤ) απέλυσαν τους γιατρούς του ΕΣΥ κ.α.
Οι νεοφιλελεύθεροι διατυπώνουν τη θέση «λιγότερο κράτος» χωρίς να μας ενημερώνουν τί σημαίνει «λιγότερο κράτος». Σημαίνει λιγότερο προνομιούχες ή φτωχοποιημένες κοινωνικές ομάδες –όπως το 1990– που δεν θα μπορούν να ζητούν ή να προσδοκούν στην παρέμβαση του κράτους ώστε με παροχές να μειώνονται οι ανισότητες σε βάρος τους, ή σημαίνει εξαφάνιση του κοινωνικού κράτους και των παροχών, της πρόνοιας και της κοινωνικής ασφάλισης, την οποία θα την δώσουν στους ιδιώτες;
Το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού είναι «ελεύθερη οικονομία», ελεύθερες αγορές. Αλλά ας δούμε τι ακριβώς σημαίνει αυτό το δόγμα, μέσα από το πνεύμα και τις σκοπιμότητες της νεοσυντηρητικής παράταξης. Σημαίνει ανταγωνισμός «χωρίς όρους», όπου ο ισχυρός συντρίβει τον ανίσχυρο, όπου ο προετοιμασμένος συνθλίβει τον απροετοίμαστο. Επομένως, σύμφωνα με αυτά θα είναι το μεγάλο κεφάλαιο να «εξαφανίσει» τους μικρομεσαίους και το ξένο κεφάλαιο να κυριαρχεί στην εγχώρια αγορά με πολλά αρνητικά επακόλουθα, όπως το να κλείσουν πολλές επιχειρήσεις. Με την ελεύθερη αγορά, με την ελεύθερη οικονομία χωρίς έλεγχο, θα έχουμε τη μετατροπή του κέρδους σε υπερκέρδος, με αποτέλεσμα η διαφορά αυτή να αφαιρείται από το εισόδημα των εργαζομένων, των συνταξιούχων και των καταναλωτών.
Μιλάνε για ελεύθερη αγορά και την απόλυτη εφαρμογή του νόμου προσφοράς – ζήτησης, σε σχέση με την ταυτόχρονη εξαφάνιση του κρατικού ελέγχου. Θα οξυνθεί το πρόβλημα της ανεργίας ιδιαίτερα στους νέους και τους ανειδίκευτους εργαζόμενους, θα παγώσουν οι μισθοί και θα αυξηθεί η μαύρη εργασία.
Η νεοφιλελεύθερη πολιτική είναι γενική και αόριστη, δεν προτείνει συγκεκριμένα μέτρα υλοποίησής της, στερείται παντελώς κοινωνικού χαρακτήρα, είναι αντιλαϊκή, εκφέρει αλληλοσυγκρουόμενες προτάσεις, είναι αποσπασματική, μονοδιάστατη, κατασταλτική και αναξιοκρατική. Είναι προφανές ότι μια τέτοια οικονομική θεωρία πρέπει να καταγγέλλεται συνεχώς αλλά και να ενημερώνεται ο λαός για τις συνέπειές της.
Γιατί το θέμα δεν είναι αν θα έχουμε περισσότερο κράτος ή λιγότερο. Το ζήτημα είναι πώς θα έχουμε πιο δημοκρατικό κράτος. Ένα κράτος που θα προστατεύει όλους τους πολίτες του και δεν θα τους θυσιάζει στον ανταγωνισμό των πολυεθνικών εταιρειών χωρίς δικαιώματα.
