Οι αναταραχEς που παρατηρούνται από τον Μάιο του 2015 στις διεθνείς χρηματαγορές, θέτουν επί τάπητος το ενδεχόμενο μιας νέας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης αντίστοιχης ή ακόμα και χειρότερης εκείνων των περιόδων 1929-1933 και 2007-2009. Η εκδήλωση παγκόσμιου κραχ θεωρείται πλέον πολύ πιθανό ενδεχόμενο, καθότι η καθίζηση της κινεζικής χρηματιστηριακής αγοράς από τις αρχές του καλοκαιριού του 2015, προκαλεί σοβαρούς κλυδωνισμούς σε όλα τα χρηματιστήρια του κόσμου. Αξιοσημείωτο είναι ότι από τις αρχές του 2016 και έως σήμερα που γράφουμε το παρόν άρθρο, όλα τα χρηματιστήρια του κόσμου έχουν απολέσει το -20% της κεφαλαιακής τους αξίας, που μεταφράζεται σχεδόν σε 10 τρις δολάρια (ή 10.000 δις $). Παράλληλα, οι εκροές ξένων κεφαλαίων από το κινεζική οικονομία εκατοντάδων δις $, αποσταθεροποιεί όχι μόνο το κινεζικό αλλά και το διεθνές τραπεζικό σύστημα. Κατά τη διάρκεια του 2015 οι εκροές ξένων κεφαλαίων από την Κίνα ανήλθαν σε 1.000 δις $. Εκροές που με αμείωτη ένταση συνεχίζονται και το 2016. Το θέμα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και γι’ αυτό θα το διερευνήσουμε σε βάθος. Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι οι παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις, προκαλούν σοβαρά αποσταθεροποιητικά φαινόμενα σε χώρες σαν την Ελλάδα, των οποίων τα Δημόσια Οικονομικά βρίσκονται σε άθλια χάλια και ειδικότερα το δημόσιο χρέος τους κυμαίνεται σε δυσθεώρητα επίπεδα.
Η αποδυνάμωση των ρυθμών ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας, η πολιτικοοικονομική αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, η έξαρση της κερδοσκοπίας στις διεθνείς χρηματαγορές, κ.λπ., φέρνουν στη σκέψη μας τις αποκρουστικές μνήμες από τη Μεγάλη Ύφεση (the Great Depression) της περιόδου 1929-1933 και την δραματική διεθνή οικονομική κρίση της περιόδου 2007-2009. Η σημερινή μας ανάλυση και οι επόμενες επιφυλλίδες που θα ακολουθήσουν, αποσκοπούν στην εξαγωγή χρήσιμων ιστορικών διδαγμάτων από τις παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις των περιόδων 2007-2009 και 1929-1933. Με απώτερη επιδίωξη η ανάλυσή μας να είναι όσο το δυνατόν πιο ευκρινής και κατατοπιστική, θα επιχειρηθεί η απάντηση των ακόλουθων ερωτημάτων: 1)Ποιοι παράγοντες προκάλεσαν την τρομακτική κρίση της περιόδου 1929- 1933 και ποιες ήταν οι επιπτώσεις της στις διάφορες χώρες της παγκόσμιας οικονομίας; 2) Με ποια μέτρα οικονομικής πολιτικής οι κυβερνήσεις των διαφόρων χωρών κατάφεραν να τιθασεύσουν τα οικονομικά τους συστήματα, ώστε από τη φάση της ύφεσης να εισέλθουν στη φάση της ανάκαμψης μετά το 1933; 3) Ποια είναι τα κοινά χαρακτηριστικά και ποιες οι διαφορές μεταξύ της Μεγάλης Ύφεσης 1929-1933 και της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης της περιόδου 2007-2009; 4) Τι μέτρα οικονομικής πολιτικής απαιτούνται για την επάνοδο της παγκόσμιας οικονομίας στους υψηλούς αναπτυξιακούς ρυθμούς της περιόδου 1991-2007; 5) Πόσες πιθανότητες συγκεντρώνει το ενδεχόμενο έκρηξης ενός παγκόσμιου κραχ εντός του 2016;
Στην ιστορία του καπιταλιστικού συστήματος και πιο συγκεκριμένα από τα μέσα του 18ου αιώνα και μέχρι σήμερα, έχουν καταγραφεί συνολικά 34 διεθνείς οικονομικές κρίσεις ήπιας ή έντονης έντασης. Οι πιο οικτρές κρίσεις θεωρούνται εκείνες των περιόδων 1873-1879, 1929-1933 και 2007-2009. Αξιολογούνται ως οι μόνες οικονομικές κρίσεις που αποκαλούνται με τον όρο Μεγάλη Ύφεση. Ωστόσο, αρκετοί μελετητές θεωρούν ότι η Μεγάλη Ύφεση της περιόδου 1929-1933, χαρακτηρίζεται ως η σφοδρότερη όλων των εποχών, καθώς η επιδείνωση που είχαν παρουσιάσει οι κύριοι μακροοικονομικοί δείκτες πολλών χωρών, ήταν εντυπωσιακή και πρωτόγνωρη στην παγκόσμια οικονομική ιστορία. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι οι ΗΠΑ από το τέλος του 19ου αιώνα έχουν την πρωτοκαθεδρία στη διεθνή σκηνή, αναπόφευκτο είναι οι διακυμάνσεις της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας, να προσδιορίζονται από τις εξελίξεις της αμερικανικής οικονομίας. Γι’ αυτό, η παγκόσμια οικονομική κρίση της περιόδου 1929-1933 είχε ως αρχικό σημείο έκρηξης τις ΗΠΑ και στη συνέχεια έπληξε τις υπόλοιπες χώρες.
