Έντονο παρασκήνιο βρίσκεται σε εξέλιξη προκειμένου να επιτευχθεί η αποκλιμάκωση στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου και να αποφευχθεί ένα ατύχημα που μπορεί να οδηγήσει σε θερμό επεισόδιο ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία.
Την ανησυχία της Ουάσιγκτον για την αυξημένη ένταση μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, δύο νατοϊκών συμμάχων, στην Ανατολική Μεσόγειο, εξέφρασε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχε με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, αναφέρει ανακοίνωση που έδωσε στη δημοσιότητα η αμερικανική προεδρία χθες Τετάρτη. Ο Αμερικανός πρόεδρος τηλεφώνησε στον Έλληνα Πρωθυπουργό και ο κ. Μητσοτάκης τον ευχαρίστησε για το ενδιαφέρον του και για την επικοινωνία η οποία έγινε ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη το Συνέδριο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.Στο πλαίσιο αυτής, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο πρωθυπουργός έθεσε το ζήτημα των αποσταθεροποιητικών ενεργειών της Τουρκίας, που βάζουν σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή και δοκιμάζουν τη συνοχή του ΝΑΤΟ.
Επίσης ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να συμβάλει ουσιαστικά στην αποκλιμάκωση υπό την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα σταματήσει άμεσα τις προκλητικές της ενέργειες.
Στην παρούσα φάση η Άγκυρα δεν εμφανίζει καμία διάθεση για διάλογο και η ελληνική κυβέρνηση βάζει σε εφαρμογή το plan B, με στόχο τη συμμόρφωση των γειτόνων. Οι κινήσεις της Αθήνας δεν θα περιοριστούν μόνο στο πεδίο της Ε.Ε. αλλά θα επιχειρηθεί να αναμειχθεί εντονότερα και ο αμερικανικός παράγοντας, όπως έδειξε και η χθεσινή επικοινωνία μεταξύ Τραμπ και Μητσοτάκη, με πρωτοβουλία του Αμερικανού προέδρου. Η ελληνική πλευρά είναι αποφασισμένη να εξαντλήσει κάθε διπλωματικό περιθώριο προκειμένου να ασκηθεί πίεση στην Τουρκία να σταματήσει αμέσως τις παράνομες ενέργειες. Αφετηρία αυτού του νέου σχεδίου της Αθήνας θα είναι η άτυπη σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ σήμερα και αύριο στο Βερολίνο. Σε αυτή τη Σύνοδο αναμένεται ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Ζοζέπ Μπορέλ να παρουσιάσει τον κατάλογο κυρώσεων κατά της Τουρκίας.
Τα τηλεφωνήματα Τραμπ σε Μητσοτάκη και Ερντογάν
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ είχε το βράδυ της Τετάρτης διαδοχικές τηλεφωνικές επικοινωνίες τόσο με τον Έλληνα Πρωθυπουργό όσο και με τον Τούρκο Πρόεδρο. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, ο κ. Τραμπ «εξέφρασε την ανησυχία της Ουάσιγκτον για την αυξημένη ένταση μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, δύο νατοϊκών συμμάχων, στην Ανατολική Μεσόγειο και επαναβεβαίωσε ότι η Ελλάδα και η Τουρκία πρέπει να δεσμευτούν σε διάλογο, ο οποίος είναι ο μόνος δρόμος για την επίλυση των διαφορών τους».
Από την πλευρά του, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να συμβάλει ουσιαστικά στην αποκλιμάκωση υπό την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα σταματήσει άμεσα τις προκλητικές της ενέργειες.
Λίγη ώρα αργότερα, ο Ντόναλντ Τραμπ επικοινώνησε με τον Ταγίπ Ερντογάν με τον Τούρκο Πρόεδρο, να αναφέρει ότι η χώρα του επιθυμεί την αποκλιμάκωση αλλά «δεν είναι αυτή που προκαλεί αστάθεια στην ανατολική Μεσόγειο. Τόνισε ακόμη ότι η Τουρκία έχει αποδείξει με «συγκεκριμένες ενέργειες» ότι θέλει να μειώσει τις εντάσεις και να ξεκινήσει διάλογο για το θέμα.
Έμπειροι διπλωμάτες αποτιμούν θετικά την κίνηση Τραμπ. Η αμερικανική διπλωματία τους τελευταίους μήνες έχει στηρίξει πολλαπλώς τις ελληνικές θέσεις και έχει χρησιμοποιήσει σκληρή γλώσσα για τις προκλήσεις της Άγκυρας. Πολλοί είχαν αμφισβητήσει αν την ίδια άποψη έχει και ο Λευκός Οίκος, λόγω των θετικών αναφορών που έχει κάνει ο Τραμπ στην προσωπική σχέση που διατηρεί με τον Ταγίπ Ερντογάν. Η χθεσινή πρωτοβουλία εκλαμβάνεται ως προσπάθεια του Αμερικανού προέδρου να στείλει μήνυμα πως ακούει τις ελληνικές θέσεις, ενώ εκτιμάται ότι η ενόχληση από τις κινήσεις Ερντογάν στην ευρύτερη περιοχή και η αστάθεια που δημιουργεί έχουν πλέον φτάσει στο ανώτατο κλιμάκιο του Λευκού Οίκου.
Eρντογάν στον Τραμπ: «Δεν δημιουργούμε εμείς αστάθεια στην ανατολική Μεσόγειο»
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι, σύμφωνα με τουρκικά ΜΜΕ, ο Ερντογάν υποστήριξε στη συνομιλία του με τον Τραμπ ότι δεν είναι η Τουρκία που δημιουργεί αστάθεια στην ανατολική Μεσόγειο.
Του υπογράμμισε δε ότι η Άγκυρα θα αποδείξει με «συγκεκριμένες ενέργειες» τη βούλησή της για την αποκλιμάκωση των εντάσεων και την έναρξη διαλόγου για το ζήτημα.
Τι συζήτησαν
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, «ο πρόεδρος Τραμπ επαναβεβαίωσε ότι η Ελλάδα και η Τουρκία πρέπει να δεσμευτούν σε διάλογο, ο οποίος είναι ο μόνος δρόμος για την επίλυση των διαφορών τους». Τέλος, η ανακοίνωση σημειώνει ότι οι δύο ηγέτες συζήτησαν σημαντικά διμερή και περιφερειακά θέματα. Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ευχαρίστησε τον κ. Τραμπ για το ενδιαφέρον του και για την επικοινωνία η οποία έγινε ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη το Συνέδριο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε το ζήτημα των αποσταθεροποιητικών ενεργειών της Τουρκίας, που βάζουν σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή και δοκιμάζουν τη συνοχή του ΝΑΤΟ. Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να συμβάλει ουσιαστικά στην αποκλιμάκωση υπό την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα σταματήσει άμεσα τις προκλητικές της ενέργειες.
Εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου
Η Αθήνα δείχνει αποφασισμένη να αξιοποιήσει όλα τα δικαιώματα που της παρέχει το Διεθνές Δίκαιο και να εφαρμόσει τις προβλέψεις του. Είναι και αυτό άλλο ένα μήνυμα προς την Άγκυρα ότι η Ελλάδα θα ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Η κύρωση των δύο συμφωνιών για οριοθέτηση ΑΟΖ με Ιταλία και Αίγυπτο, όπως επίσης η ανακοίνωση επέκτασης των χωρικών υδάτων σε 12 ν.μ. στο Ιόνιο, είναι η αρχή. Ο πρωθυπουργός προανήγγειλε έναρξη συζητήσεων με την Αλβανία για τη χάραξη ΑΟΖ και λίγο αργότερα ο υπουργός Εξωτερικών ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες (ωκεανογραφικές κ.ά.) μελετούν τους χάρτες ώστε το προσεχές διάστημα να υπάρξει επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης και στην περιοχή που περιλαμβάνει η Συμφωνία με την Αίγυπτο, νοτίως της Κρήτης. Στρατηγική της κυβέρνησης είναι να δείξει προς όλους τους παράγοντες ότι τα θέματα αυτά λύνονται μόνο μέσα από τη συνεννόηση και τους κανόνες δικαίου, λειτουργεί σταθεροποιητικά στην περιοχή και είναι διατεθειμένη να ασκήσει τα κυριαρχικά συμφέροντα της χώρας σε κάθε γωνιά της.
Παρουσιάζεται η λίστα κυρώσεων κατά της Τουρκίας
Εν τω μεταξύ, ξεκινά σήμερα στο Βερολίνο η άτυπη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ. Εκεί ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, αναμένεται να παρουσιάσει τη λίστα κυρώσεων για την Τουρκία και να γίνει αναλυτική συζήτηση για τις εξελίξεις στην περιοχή και την προκλητικότητα της Άγκυρας. Η Ελλάδα προσδοκά σε κυρώσεις που θα καταστήσουν σαφές ότι εάν η τουρκική παραβατικότητα συνεχιστεί, θα επιφέρει συνέπειες. «Κυρώσεις που θα δαγκώνουν», είπε χαρακτηριστικά χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, σκιαγραφώντας την ελληνική επιδίωξη. Δεν αναμένεται πάντως λήψη αποφάσεων, καθότι πρόκειται για άτυπο Συμβούλιο και όλα θα κριθούν στη Σύνοδο Κορυφής στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου. Πριν από την έναρξη του Συμβουλίου, ο Νίκος Δένδιας θα συναντηθεί με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ.
Η διαμεσολάβηση της Γερμανίας για αποκλιμάκωση στην αν. Μεσόγειο
Σημειώνεται ότι διαμεσολαβητική προσπάθεια για την αποκλιμάκωση της έντασης στην ανατολική Μεσόγειο έχει αναλάβει και η Γερμανία. Η υπουργός Αμυνας Ανεγκρέτ Κραμπ-Καρενμπάουερ δήλωσε χθες ότι η ελληνοτουρκική κρίση δεν είναι μόνο θέμα των δύο χωρών, αλλά «μας αφορά όλους, την ΕΕ και το ΝΑΤΟ». «Η Γερμανία προσπαθεί να μεσολαβήσει και να δρομολογήσει πολιτική λύση. Πρόκειται για σύνθετα ζητήματα, δεν λύνονται από τη μια στιγμή στην άλλη. Με τους κ. Παναγιωτόπουλο και Πετρίδη (σ.σ.: τον Κύπριο υπουργό Άμυνας) συμφωνήσαμε στην ανάγκη αποκλιμάκωσης», πρόσθεσε η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας.
Ο αποκαλυπτικός διάλογος: «Οι Τούρκοι είναι πολύ εκνευρισμένοι με τη συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου»
Ωστόσο, αποκαλυπτικός ήταν ο διάλογος μεταξύ του Ζοζέπ Μπορέλ και της Ανεγκρέτ Κραμπ-Καρενμπάουερ, ο οποίος έγινε γνωστός εξαιτίας ενός μικροφώνου που ήταν… ανοικτό.
Συγκεκριμένα, στην άτυπη Σύνοδο των Υπουργών Αμυνας της Ευρωπαϊκής Ενωσης που πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο, η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας ερωτήθηκε από τον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής πώς εξελίχθησαν οι επαφές με Αθήνα και Άγκυρα.
Η ΥΠΕΞ της Γερμανίας, η οποία προφανώς δεν είχε αντιληφθεί ότι το μικρόφωνο ήταν ανοιχτό, απάντησε: «Δύσκολα. Λίγο πιο ομαλά με την ελληνική πλευρά, αλλά πολύ δύσκολα με την τουρκική πλευρά».
Ο Μπορέλ απάντησε ότι «οι Τούρκοι είναι πολύ εκνευρισμένοι με τη συμφωνία της Ελλάδας με την Αίγυπτο» και ότι «πιστεύουν ότι οι Έλληνες δεν είναι αξιόπιστοι». «Πιστεύω ότι θα υπάρξει μια τηλεφωνική επικοινωνία με την Ανγκελα Μέρκελ και με τον πρόεδρο Ερντογάν την Παρασκευή», του απάντησε η Καρενμπάουερ.
