Ιδεοληπτικοί ή «ντίλερς»;

Η χθεσινή γελοιογραφία του σπουδαίου Γιάννη Δερμεντζόγλου τα λέει όλα για τον… κύκλο που κάνει η οικονομία: «οι εργαζόμενοι πρέπει να κάνουν θυσίες για να έρθει η ανάπτυξη. Μετά, πρέπει να κάνουν θυσίες για να διατηρηθεί. Και μετά, πρέπει να κάνουν θυσίες για να αντιμετωπιστεί η ύφεση». Πράγματι, για ολόκληρη την Ευρώπη, αυτές οι φράσεις που αποτύπωσε το πενάκι του γελοιογράφου είναι η ιστορία της τελευταίας 25ετίας: από τότε που οι σοσιαλδημοκράτες του «τρίτου δρόμου» άρχισαν να «ψάχνονται» με την ευελιξία στην αγορά εργασίας, τα δικαιώματα των εργαζομένων άρχισαν να ρευστοποιούνται. Και, προϊούσης της κρίσης, αυτή η ρευστοποίηση κατέληξε σε εργασία-λάστιχο. Και, αντιστοίχως, σε ζωές-λάστιχο.

Ειδικά στις χώρες που χτυπήθηκαν από την κρίση, όπως ο ευρωπαϊκός Νότος, και που χρειάστηκε να έρθει το ΔΝΤ να μοιραστεί μαζί μας τις «συνταγές» του, η έννοια των εργασιακών δικαιωμάτων πήγε περίπατο. Υπουργοί έριχναν τον κατώτατο μισθό με έναν νόμο, καταργούσαν κατακτημένα με αίμα δικαιώματα δεκαετιών με μία υπογραφή, δημιουργούσαν ρήγματα στην κοινωνία με τα εφευρήματα των «υποκατώτατων μισθών» με μία απλή τροπολογία.

Και, φυσικά, στην Ελλάδα που μεγάλο μέρος της αστικής τάξης και του «επιχειρείν» περιγράφηκε πετυχημένα με τον ορισμό «ραντιέρηδες» του Ανδρέα Παπανδρέου, είναι προφανές ότι πολλοί επιχειρηματίες εφάρμοσαν το δόγμα «βρήκαμε παπά, να θάψουμε πεντέξι». Άλλωστε, στην Ελλάδα ανθεί ένα ιδιαίτερο είδος επιχειρηματικότητας: οι πάμπλουτοι επιχειρηματίες με τις χρεοκοπημένες επιχειρήσεις.

Τώρα, λοιπόν, σε αυτό το άναρχο τοπίο και σε μία εργασιακή πραγματικότητα όπου απλώς επουλώνονται ορισμένα τραύματα χάρη στις πρωτοβουλίες -και τους δρακόντειους ελέγχους- από την προηγούμενη κυβέρνηση, έρχεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη να τα βάλει πάλι με την εργασία. Στη χώρα που εφαρμόστηκε το «δόγμα του σοκ» του ΔΝΤ, ο πρωθυπουργός «βλέπει» συνταγές «υπερρύθμισης» στην αγορά εργασίας -όπως ακριβώς το είπε στην Θεσσαλονίκη. Μάλιστα, ο κ. Μητσοτάκης περιέγραψε αυτή την υπερρύθμιση ως κάτι αντιπαραγωγικό, που «πνίγει» τις επιχειρήσεις. Αν, κάποιος, δηλαδή, δεν ήξερε σε ποια χώρα ζει, θα μπορούσε ακούγοντάς τον να νομίσει άνετα ότι αναφέρεται στη Σουηδία της δεκαετίας του ’70…

Ο πρωθυπουργός, λοιπόν, με το νομοσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνηση στη Βουλή, «λύνει» το θέμα της «υπερρύθμισης». Υπονομεύει εκ νέου τις κλαδικές συμβάσεις, «προσπερνά» την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, θεσπίζει πολλές εξαιρέσεις και «ψιλά γράμματα» στην εργατική νομοθεσία -απ’ αυτά που στο τέλος καθιστούν τον πυρήνα του νόμου ανεφάρμοστο…- και εισάγει ακόμη και την έννοια των Ειδικών Οικονομικών Ζωνών, θέτοντας ακόμη και τοπικά κριτήρια στις εξαιρέσεις από τις κλαδικές συμβάσεις.

Και κάπως έτσι, τεκμαίρεται ο ορισμός της ιδεοληψίας. Μπορεί οι «μεταρρυθμιστές» να κατηγορούσαν τους προηγούμενους, τους «Μαδούρους», για «ιδεοληψίες», ωστόσο η παρούσα κυβέρνηση επιβεβαιώνει την έννοια του όρου. Υπενθυμίζεται ότι ιδεοληψία είναι όταν κάποιος συνεχίζει να επιμένει στη ίδια συνταγή, ακόμη κι όταν αυτή δεν επιβεβαιώνεται από την πραγματικότητα -κάποιοι το πάνε παρακάτω και αυτό το αποκαλούν «ηλιθιότητα».

Σε ολόκληρη την Ευρώπη, η «ευελφάλεια» δημιούργησε τη «ζωή-λάστιχο», συρρίκνωσε τη μεσαία τάξη, οδήγησε στον περιορισμό του κοινωνικού κράτους, έφτιαξε εκατομμύρια ανασφαλών πολιτών που, μες στον πανικό και την αβεβαιότητά τους τα βάζουν με τους μετανάστες, αμφισβητούν το ευρωπαϊκό κεκτημένο, εκλέγουν ακροδεξιούς, φλερτάρουν με τους νεοναζί, γοητεύονται από ακραίους λαϊκιστές και αντιευρωπαϊστές. Στην Ελλάδα, έγιναν κάποια από τα παραπάνω και κάτι ακόμη: δημιουργήθηκε μία γενιά όψιμων Κροίσων, που βάζουν τους εργαζόμενους να δουλεύουν 6ήμερα για μία χούφτα ευρώ και εξάγουν εκατομμύρια στην Κύπρο και την Ελβετία.

Αυτή την πραγματικότητα, λοιπόν, αναπαράγει η κυβέρνηση, πριν καν κλείσει 100 ημέρες στην εξουσία. Και το ενδεχόμενο να πρόκειται για ιδεοληψία είναι το καλό σενάριο. Γιατί το άλλο σενάριο είναι απλώς να εξυπηρετεί συγκεκριμένα συμφέροντα, ενσυνειδήτως και προθύμως.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ