Του Χρήστου Η. Χαλαζιά
Μετά από δέκα χρόνια σκληρής λιτότητας και κοινωνικής κρίσης το πολιτικό μας σύστημα παρουσιάζει «περίεργα συμπτώματα» διακυβέρνησης. Ωστόσο, τυπικά ζούμε σε μια ώριμη δημοκρατία. Όλοι οι θεσμικοί παράγοντες δηλώνουν ότι στη χώρα μας η δημοκρατία είναι στεριωμένη. Δεν κινδυνεύει από παρεκτροπές ή παραχαράξεις. Το Σύνταγμα μας εγγυάται την ύπαρξή της και η λειτουργία όλων των θεσμών και των δικαιωμάτων του λαού προστατεύονται. Παρ’ όλα αυτά, όμως στην κοινή γνώμη η αίσθηση είναι ότι «κάτι δεν πάει καλά».
Τα πολιτικά κόμματα ως σχηματισμοί, αλλά και οι πολιτευτές ως άτομα υποβιβάζονται στην συνείδηση των πολιτών. Η αξιοπιστία των πολιτικών φορέων συνεχώς μειώνεται και οι πολίτες να αδιαφορούν για τα πολιτικά δρώμενα. Έτσι παρουσιάζεται μια εικόνα στους πολίτες, ότι στη χώρα κυριαρχεί η σήψη, η κατάρρευση και η αποτελμάτωση, των θεσμών, υπονομεύοντας με αυτόν τον τρόπο τη δημοκρατία. Το εύλογο ερώτημα είναι: Τι φταίει; Κάποιοι το αναγάγουν σε φιλοσοφικούς στοχασμούς αγνοώντας την πραγματικότητα.
Αν κάποιος πολίτης θέλει να βρει τη ρίζα των αιτιών της πολιτικής ζωής της χώρας του, θα πρέπει να ανατρέξει στα βασικά κείμενα που θεμελιώνουν το δημοκρατικό πολίτευμα και τα δικαιώματά του. Ένα από αυτά τα κείμενα είναι το Σύνταγμα της χώρας και να συγκρίνει κατά πόσο το σέβονται οι κυβερνήτες του.
Ένα άλλο βασικό κείμενο της δημοκρατίας, που διδάσκεται ως βασικό μάθημα σε πολλά σχολεία και πανεπιστήμια στον κόσμο, ενώ στα δικά μας σχολεία διδασκόταν ως βασικό μάθημα τώρα διδάσκεται απαξιωτικά. Να θυμηθούμε ένα μικρό απόσπασμα: «Όπως είναι γνωστό, έχουμε πολίτευμα, που δεν προσπαθεί να μιμηθεί τους νόμους των άλλων, αλλά αντίθετα εμείς οι ίδιοι είμαστε πιο πολύ παράδειγμα σε μερικούς, παρά μιμητές άλλων. Και όσον αφορά το όνομα, επειδή δεν στηρίζεται στους λίγους, αλλά στους πολλούς, έχει ονομαστεί δημοκρατία, σύμφωνα με τους νόμους… προτιμούμε για τα δημόσια αξιώματα, όχι σύμφωνα με την πολιτική παράταξη του, παρά σύμφωνα με τις ικανότητες τους, ούτε πάλι εξαιτίας της φτώχειας του έχει εμποδισθεί κάποιος λόγω της ασημαντότητας της κοινωνικής του θέσης στην άσκηση δημοσίων αξιωμάτων, ενώ μπορεί να προσφέρει κάτι καλό στην πόλη του.
Με το κείμενο αυτό ο Θουκυδίδης καταγράφει τρεις πυλώνες της δημοκρατίας, δηλαδή τη σωστή λειτουργία της δημοκρατίας, πρέπει να εφαρμόζονται οι κανόνες όπως: α) για την ισότητα των πολιτών, κάτι που δεν ισχύει σήμερα, που καίριες θέσεις αναλαμβάνουν αποτυχημένοι πολιτευτές, ανεπάγγελτα κομματικά στελέχη, ή οι κολλητοί «φίλοι», β) οι μεγαλοσχήμονες να βρίσκουν τρόπο να διαφεύγουν τη δικαιοσύνη και να μη τιμωρούνται, χαρακτηριστικό παράδειγμα από τα πολλά πολιτικά οικονομικά σκάνδαλα να έχουν καταδικαστεί περίπου τρεις υπουργοί εκ των οποίων ένας μπήκε στη φυλακή, ο άλλος πλήρωσε ένα μεγάλο ποσό για την ποινή του και είναι ελεύθερος και ο τρίτος είναι προφυλακισμένος, οι υπόλοιποι είναι αθώοι και ελεύθεροι, γ) για την αξιοπιστία που όταν απουσιάζει από ένα δημοκρατικό κράτος οι πολίτες αδιαφορούν για την ύπαρξη του κράτους όπως σήμερα σε κανένα θεσμό δεν έχει εμπιστοσύνη και δεν αισθάνεται ασφαλής για τίποτα από αυτά, που είναι αυτονόητα σε μια δημοκρατική κοινωνία, όπως η διασφάλιση της εργασίας, της υγείας, της σύνταξης, ακόμη και της προσωπικής του ασφάλειας και κυριαρχεί ο ατομικισμός.
Η προσφυγή όχι μόνο στον Θουκυδίδη αλλά και στην αρχαία ελληνική γραμματεία θα γνωρίσει το πώς λειτουργεί το δημοκρατικό κράτος, άλλωστε ο Ηρόδοτος μας θυμίζει ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται και δεν είναι αποστασιοποιημένη από το σήμερα και θα μπορούσαμε να αντλήσουμε πολλά και ουσιαστικά συμπεράσματα για τη σημερινή δημοκρατία. Έτσι ώστε να σταματήσει να ακούγεται η κλασική φράση των μεγαλόσχημων «Άσε τι λένε οι νόμοι, ξέρεις ποιος είμαι εγώ;». Μια απλή φράση που υπονομεύει καίρια τη δημοκρατία.
