Όταν πρόκειται για διεθνή θέματα, τα λόγια μας εξηγούν το τι συμβαίνει, η γεωγραφία όμως εξηγεί τους λόγους που συμβαίνει. Η κομβική θέση της χώρας στο σταυροδρόμι Δύσης και Ανατολής διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην άσκηση πολιτικής, που αφορά αφενός την προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αφετέρου τις σχέσεις μας με τη Ρωσία. Όλα αυτά δεν μπορεί να συζητηθούν, χωρίς να λάβουμε υπόψη την αντίστοιχη γεωπολιτική θέση της Τουρκίας και τις διμερείς μας σχέσεις.
Τα εσωτερικά προβλήματα της γείτονος χώρας συνήθως προβάλλονται στην έκφραση εξωτερικής πολιτικής -ειδικά στις σχέσεις με την Ελλάδα. Σε κάθε εσωτερική κρίση, η προσφιλής τουρκική μέθοδος περιλαμβάνει προκλητικότητα και τη δημιουργία πόλωσης και «πολεμικού κλίματος» με την ελληνική πλευρά, αλλάζοντας έτσι την πολιτική ατζέντα. Στην Τουρκία σήμερα η φτώχεια, η ανεργία και οι θάνατοι εξαιτίας του κορονοϊού, παράλληλα με τη νεκρή τουριστική περίοδο, δημιουργούν συνθήκες για εθνικιστικούς και θρησκευτικούς λεονταρισμούς. Εξάλλου, η ματαιοδοξία και η φιλοδοξία του Τούρκου προέδρου εξηγούν την αναθεωρητική και επεκτατική πολιτική του κόντρα σε κάθε έννοια δικαίου.
Από την άλλη πλευρά, η Μέρκελ γράφει τον επίλογο της πολιτικής της σταδιοδρομίας και αξιοποιεί τη γερμανική προεδρία για την υστεροφημία της, πιέζοντας για διάλογο εφ΄όλης της ύλης για θέματα που αποτελούν κόκκινη γραμμή για κάθε Έλληνα πατριώτη και πάγια επιδίωξη της Τουρκίας -γκρίζες ζώνες, υφαλοκρηπίδα, αποστρατικοποίηση νήσων, δικαίωμα ΑΟΖ σε νησιά, μετονομασία Αιγαίου πελάγους κ.λ.π.
Ωστόσο, αυτά που ουσιαστικά πρέπει να κατανοήσουμε είναι το ναυάγιο της γαλλικής συμφωνίας που στην ανατολική Μεσόγειο και στη Λιβύη τα συμφέροντά της συγκρούονται με τα τουρκικά. Η συμφωνία αγοράς δύο υπερσύγχρονων φρεγατών επισήμως «χάλασε» εξαιτίας κόστους (3 δις μαζί με τη διαμόρφωση των οπλικών συστημάτων), στην πραγματικότητα όμως σταμάτησε από την Αμερική, η οποία διεκδικεί το μονοπώλιο των εγχώριων εξοπλιστικών προγραμμάτων. Το χειρότερο είναι ότι η συμφωνία αγοράς φρεγατών συνοδευόταν από συμφωνία αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας-Γαλλίας.
Περαιτέρω, η διγλωσσία της αμερικανικής πλευράς που από τη μία ενόψει εκλογών είναι προσεκτική με την ελληνική ομογένεια, και από την άλλη η τουρκική αγορά και γεωστρατηγική θέση είναι πάντα σε υψηλή προτεραιότητα και γίνεται λόγος για αμφισβητούμενα ύδατα. Η φιλοτουρκική στάση Τράμπ που έρχεται σε αντίθεση με το σύνολο των υπόλοιπων θεσμών των ΗΠΑ (γερουσία, κογκρέσο, πεντάγωνο, υπ.Άμυνας, υπ.Εξωτερικών), των οποίων η άποψη είναι ότι πρέπει να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία και οδηγεί την ομογένεια σε μεγάλη πλειοψηφία να συντάσσεται με την πλευρά του Μπάιντεν. Ήταν η δύναμη της ομογένειας (την οποία στην αρχή αμφισβητούσαν διάφοροι), που πέτυχε την ακύρωση της παράδοσης των αεροπλάνων F-35 και την αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα (μέσα από ψηφίσματα του κογκρέσου).
Η Τουρκία προκειμένου να αποδείξει ότι είναι μια περιφερειακή δύναμη στην περιοχή, έχει επενδύσει στην αμυντική βιομηχανία και κάθε χρόνο στρατιωτικά προσπαθεί να γίνει πιο ισχυρή και με το δίκιο του ισχυρού να επιβάλει τις θέσεις της (δόγμα γαλάζιας πατρίδας, ακύρωση της συνθήκης της Λοζάνης κλπ.).
Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας ξανάγινε φοβική και αμυντική χωρίς ουσία και σχέδιο. Η συγκυρία είναι κρίσιμη και σε συνδυασμό με την απουσία αποφασιστικής στάσης της ΕΕ και την αδυναμία των αντανακλαστικών της, γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνη. Αν η Ελλάδα δεν δείξει την απαιτούμενη σοβαρότητα στην εξωτερική της πολιτική και δεν αποφασίσουν να σταματήσουν τον Ερντογάν οι ισχυρότεροι «παίκτες», τόσο πιο δύσκολη θα γίνεται η κατάσταση για την πατρίδα μας.-
Ρόδος, 24-07-2020
Μιχάλης Κόκκινος
Δικηγόρος Ρόδου
Μέλος Π.Γ. «ΠΡΑΤΤΩ»
