Γενικὰ, θὲλω νὰ πιστεὺω ὅτι ἡ δημιουργὶα καλῆς οἰκονομὶας εἶναι ὑπὸθεση καλοῡ νοικοκυρὲματος. «Κακὴ νοικοκυρὰ, ἂπλυτη βεδοὺρα», ἔλεγε ὁ Γὲρος τοῡ Μοριᾱ. Δὲν μποροῡν οἱ ἀνοικονὸμητοι, οἱ καυσοκολυβίτες καὶ οἱ χαλοσοχὼρηδες νὰ ὀργανὼσουν οἰκονομὶα. Ἡ οἰκονομὶα δὲν εἶναι θεωρὶα, δὲν εἶναι διδασκαλὶα. Εἶναι πρὰξη.
Εἶχα πεῑ πρὸ τῆς δικτατορίας στὸν Ἀνδρέα Παπανδρὲου στὴν πρὼτη καὶ μοναδικὴ μας συνὰντηση τὸ ἑξῆς: «Κι ἐγώ μπορῶ νὰ διδὰξω 20 μὰχες, ἀλλά δὲν ξὲρω νὰ διευθὺνω καμμὶα μὰχη». Ἐπανερχὸμαστε στὸν «Οἰκονομικό» τοῡ Ξενοφῶντος. Ὁ Σωκρὰτης μὲ τὴ γνωστή του μὲθοδο ἀποσπᾱ ἀπό τὸν Κριτὸβουλο τὸν ἀκὸλουθο ὁρισμὸ: «Οἰκονόμου ἀγαθοῡ εἶναι εὖ οἰκεῖν τὸν ἑαυτοῡ οἶκον». Δηλαδὴ, βασικό συστατικό ἑνός οἰκονόμου ἀνθρὼπου εἶναι τὸ νὰ διευθὺνει σωστὰ τὸ σπιτικό του. Ὁ οἶκος (ἀπ’ ὅπου ὁ ὅρος οἰκογὲνεια, οἰκονομὶα) εἶναι βάση κάθε οἰκονομικῆς δραστηριότητας. Ἡ σωστή διοὶκηση, ὀργάνωση, διαχεὶρηση κ.λπ. εἶναι αὐτά ποὺ λὲγαμε παλιὰ «νοικοκυριό». Ὁ νοικοκὺρης, μέχρι πρὸσφατα, ἦταν κοινονικό ἰδανικό. Οἱ παλαιοὶ μᾱς ἔλεγαν σοφὰ: «Μὴν ξοδεὺεις περισσὸτερα ἀπ’ ὅσα βγὰζεις» ἤ «βγὰζε δὲκα, τρῶγε πὲντε».
Καὶ ὁ πιὸ φτωχὸς νοικοκύρης εἶχε τὸ κομπὸδεμὰ του γιὰ τὶς δὺσκολες ὧρες. Οἱ παπποῦδες, χωρὶς νὰ τὸν ἔχουν ἀκούσει, βρὶσκονταν μὲσα στὴν ἀρχή, τὴν καλὺτερη – κατ’ ἐμὲ – οἰκονομικὴ ἀρχή, τὴν ὁποία διατύπωσε ὁ μεσαιωνικός φιλὸσοφος Ὄκκαμ (1270 – 1350): «Νὰ μὴν κὰνουμε μὲ περισσὸτερα ὅ,τι μποροῡμε νὰ κὰνουμε μὲ λιγότερα». Στὴν Ἑλλὰδα – ἰδίως κατὰ τὴ μεταπολιτευτικὴ περὶοδο – ἀντιστρὲψαμε τὴν ἀρχή του Ὄκκαμ: κάναμε ὅσο γίνεται λιγὸτερα καὶ συνήθως χειρὸτερα, μὲ πὰντα περισσὸτερα χρὴματα Τὰ περιβὸητα “πακὲττα” καὶ οἱ ἐπιδοτήσεις φὰγανε τὴν οἰκονομία μας. Διὸτι, ἀντὶ νὰ κὰνουμε πολιτικὴ παραγωγικῶν ἒργων κὰναμε πολιτικὴ ἒργων βιτρὶνας (βλ. τὰ κουφάρια τῶν ὀλυμπιακῶν ἒργων), κὰναμε πολιτικὴ χλιδῆς καὶ πολιτικὴ τοῡ «ἂς πὰει καὶ τὸ παλιάμπελο». Γι’ αὐτό μᾱς πῆρε καὶ μᾱς σὴκωσε..!
Ὁ προαναφερθεὶς Ὄκκαμ, Ἂγγλος σχολαστικός φιλὸσοφος, ποὺ ὀνομαζὸταν καὶ «Doctor Singularis», δηλαδή μοναδικός, δὶδασκε ὃτι ἡ δημιουργὶα τοῡ κοινοῡ ἀγαθοῡ (bonum commune) εἶναι ἒργο τῆς πολιτεὶας, δηλαδὴ – ὑπό τὶς τὸτε συνθῆκες – τοῡ ἡγεμόνα. Καὶ παρὸτι μοναχὸς δὲν εἶχε κανένα δισταγμὸ νὰ διακηρὺξει: ἄν ὁ ἡγεμὸνας δὲν ἀνταποκρινόταν στὸ καθῆκον αὐτό, ὁ λαὸς εἶχε δικαὶωμα νὰ τὸν ἐκθρονίσει ἤ νὰ τὸν φονεὺσει!
Ἂν στὴν Ἑλλάδα ἐφαρμόζαμε τὴν τελευταὶα διδαχή τοῡ Ὄκκαμ οὔτε ἡ Σαχὰρα δὲν θὰ μᾱς ἒφτανε γιὰ… νεκροταφεῖο.
www.sarantoskargakos.gr
