Κάποτε είχε λεχθεί πως ο κόσμος νιώθει ευχαρίστηση, αν όχι ηδονή,
όταν παρακολουθεί την αποκαθήλωση ενός ειδώλου.
Αυτά λέγονταν σε εποχές, όπου κατ’ ακρίβεια δεν υπήρχαν είδωλα,
αλλά πρότυπα, που ξεχώριζαν, κατακτούσαν αναγνωρισιμότητα και
αποτελούσαν σημείο αναφοράς, με το κύρος της προσωπικότητάς τους,
τη διανοητική εμβέλεια, αλλά και την ηθική τους συγκρότηση. Ηταν
τόσο απαιτητική η «διαδικασία αναγνώρισης» ώστε η όποια
παρέκκλιση να προκαλεί τεράστια έκπληξη.
Θυμόμαστε το συγκλονισμό, αν όχι σκανδαλισμό, που προκάλεσε η
παραπομπή σε δίκη πασίγνωστου συγγραφέα, με ευρύτατη
αναγνώριση, κατηγορούμενου για το φόνο, με ιδιαίτερα ειδεχθή τρόπο,
ομότιμου του.
Σήμερα δεν μιλάμε για πρότυπα, αλλά για είδωλα κι η εννοιολογική
αυτή διαφορά δεν είναι τυχαία. Είδωλα που γκρεμίζονται από μόνα
τους, πριν καν φτάσουν στο σημείο της απαξίας και με ποινικούς όρους.
Με τις δημόσιες επιλογές τους (δείτε ποιοι συμμετέχουν σε ριάλιτι-
σκουπίδια) με την καθημερινή έκθεσή τους σε ό,τι πιο ευτελές μπορεί
να σκεφτεί ο ανθρώπινος νους, με τη διαρκή «επίδειξη» -ανεπιγνώτως
δυστυχώς- ενός εκπτωχευμένου λεξιλογίου, ημιμάθειας, αλλά και
αναίδειας, που αγγίζει την «άγνοια κινδύνου».
Η αποκάλυψη και ποινικά επιλήψιμων συμπεριφορών, απλώς
επικυρώνει αυτό που ήταν ορατό σε όποιον εξακολουθεί να διατηρεί
αυστηρά κριτήρια και αντανακλαστικά.
Το πλήθος αρνητικών σχολίων, που ακολούθησαν και επεκτείνονταν
πέραν του εμπλεκόμενου προσώπου, τουλάχιστον στον κύκλο των μέχρι
πρότινος συνεργατών του, καταδεικνύουν ότι υπάρχουν αρκετοί -ίσως
οι περισσότεροι- συμπολίτες τους που διατηρούν αυτά τα
αντανακλαστικά, αλλά και την πνευματική τους εγρήγορση.
Το αποδεικνύει προσέτι ο αυστηρός σχολιασμός, αυτής, όπως και
άλλων εκπομπών, χαμηλής έως χυδαίας αισθητικής και η έμμεση
αποδοκιμασία, με τη χαμηλή τηλεθέαση. Εξ αντιθέτου δε η
εξακολουθητική προτίμηση σε σειρές μυθοπλασίας, με υψηλές
προδιαγραφές ποιότητας, όπως οι «Αγριες μέλισσες».
Από την άλλη πλευρά όμως, είναι απογοητευτικό το φαινόμενο
επιστημόνων και διανοουμένων, που η έλξη του τηλεοπτικού φακού,
τους μεταμορφώνει σε «ρινόκερους», στην υιοθέτηση συμπεριφορών
και λεξιλογίου, που αντιστοιχούν σε «παίκτες ριάλιτι».
Γι’ αυτό ο μεγαλύτερος κίνδυνος δεν έγκειται στο γκρέμισμα ειδώλων,
που ποτέ δεν έπρεπε να βρεθούν στο «θρόνο» τους, αλλά η
απομυθοποίηση, αν μη και γελοιοποίηση των εξ ορισμού προτύπων.
Αν συμβεί αυτό, δεν υπάρχει σωτηρία…
ΛΕΥΤ. ΚΑΝΑΣ
