Του ΓΙΏΡΓΟΥ ΨΥΧΟΓΙΟY για την Κυριακάτικη Kontranews
ΤΟ Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου ανάρτησε στον επίσημο ιστότοπο την Εθνική Στρατηγική για την Ένταξη. Με μια πρώτη ματιά είναι σαφείς οι βασικές αδυναμίες του οι οποίες γίνονται περισσότερες όσο το διαβάζει κανείς. Το ίδιο και οι απορίες που προκύπτουν από ασάφειες και κακές διατυπώσεις. Συνολικά είναι ένα κείμενο που επικαλείται επτά φορές τον αυθαίρετο όρο «ευρωπαϊκός τρόπος ζωής» που δεν συνάδει με τις πραγματικές ευρωπαϊκές αρχές και αξίες και σε αρκετά σημεία μοιάζει περισσότερο με σχέδιο αφομοίωσης παρά ένταξης.
Γιατί είναι άλλο πράγμα η ένταξη, άλλο η ενσωμάτωση και άλλο η αφομοίωση ενός ανθρώπου στην κοινωνία. Πρόκειται για μια «επιλεκτική» στρατηγική που αφορά μόνο αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες και όχι μετανάστες. Για εμάς είναι σαφές ότι ένας τέτοιος σχεδιασμός πρέπει να είναι ολιστικός,να αφορά το σύνολο των αλλοδαπών που βρίσκονται στη χώρα και να έχει διακριτά στάδια, τα οποία ξεκινούν από την είσοδο στη χώρα και φτάνουν μέχρι την απόκτησηισχυρού τίτλου διαμονής ή ιθαγένειας (για όσους το επιθυμούν) και την κοινωνική ένταξη. Για ακόμη μια φορά αναπαράγεται η «καραμέλα» του ισχυρού προφίλ η οποία, αφενός, δημιουργεί αποκλεισμούς, δηλαδή προτεραιοποιούνται για τα προγράμματα όσοι έχουν υψηλές πιθανότητες αναγνώρισης και μένουν εκτός όλοι οι υπόλοιποι, ενώ την ίδια στιγμήκαι αυτές οι εθνικότητες με ισχυρό προφίλ (Σύροι, Αφγανοί, Σομαλοί) αποκλείονται μαζικά του δικαιώματος κατάθεσης αιτήματος ασύλου λόγω της Κοινής Υπουργικής Απόφασης που καθιστά την Τουρκία ασφαλή τρίτη χώρα.
Γίνεται επίσης αναφορά σε υποχρεωτικά μαθήματα ελληνικών και ευρωπαϊκών αξιών για τους ενήλικες. Τα προβλήματα εδώ είναι δύο. Το πρώτο είναι ποιον αφορά η υποχρέωση. Αν αφορά την Πολιτεία, ότι δηλαδή είναι υποχρεωμένο το κράτος να παρέχει δυνατότητα εκμάθησης, τότε είναι σε σωστή κατεύθυνση, αν όμως αφορά τους πρόσφυγες, τότε μάλλον κινείται σε λάθος κατεύθυνση. Το δεύτερο είναι τι ακριβώς θα είναι τα μαθήματα εκτός της γλώσσας. Αν είναι μαθήματα Πολιτιστικής Ιστορίας, καλώς να γίνουν, αλλά να έχουν κατά νου οι αρμόδιοι του Υπουργείου ότι ανάμεσα στις ευρωπαϊκές αξίες είναι ο ανθρωπισμός και ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Αν είναι όμως μια προσπάθεια κατήχησης και προσηλυτισμού, μάλλον να το ξανασκεφτούν οι συντάκτες του κειμένου γιατί η προσπάθεια εξαναγκασμένης αφομοίωσης δεν έχει πάει καθόλου καλά όπου κι αν έχει δοκιμαστεί.
Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Αφιερώνεται χώρος στο κείμενο και στις μονογονεϊκές οικογένειες και τις γυναίκες ωφελούμενες. Παραβλέπει,όμως, ότι αυτό που έχουν περισσότερο ανάγκη είναι ένα ενισχυμένο πλαίσιο στήριξης, ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση στην αγορά εργασίας και η συμμετοχή στην κοινωνική ζωή και μένει σε επιφανειακές δράσεις ακόμα και με σεξιστικές διαστάσεις, όπως η ταύτιση του «μαγειρέματος» με το ρόλο της γυναίκας. Στο κείμενο της Εθνικής Στρατηγικής το οποίο είχαμε καταθέσει το 2019, είχαμε συμπεριλάβει τους Δήμους και τις Περιφέρειες σε όλη τη διαδικασία, από τον σχεδιασμό και την υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων, μέχρι την ανατροφοδότηση για την πορεία των προγραμμάτων και τις προτάσεις για βελτίωση. Γιατί ένα σχέδιο ένταξης για να είναι πετυχημένο πρέπει να αποκεντρώνει, να είναι δυναμικό και να έχει σαφή στόχευση. Πρέπει να εξασφαλίζει ίσες, και όχι ίδιες, ευκαιρίες πρόσβασης, με τους υπηκόους της χώρας, σε όλους τους τομείς της ζωής.
Η ΝΔ από το 2015 μέχρι σήμερα, στοχοποιεί και περιθωριοποιεί τους πρόσφυγες και μετανάστες ως επικίνδυνους και εισβολείς. Έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης στον κοινωνικό αυτοματισμό που έχει δημιουργηθεί και αυτό για να αλλάξει χρειάζεται ριζική αλλαγή του αφηγήματος που έχει επιβάλει. Είναι μάλλον αργά για μεμονωμένες δράσεις οι οποίες γίνονται μόνο για τα μάτια του κόσμου και δεν έχουν προσανατολισμό στην ουσιαστική και ολιστική ένταξη. Στην εκπαίδευση, την εργασία, τον αθλητισμό και τον πολιτισμό. Στο κάτω-κάτω αν πραγματικά είχε ενδιαφέρον να συντάξει ένα ουσιαστικό σχέδιο, θα μπορούσε η Κυβέρνηση να το είχε διαβουλευθεί, αν όχι δημόσια, τουλάχιστον με τους άμεσα εμπλεκόμενους φορείς και τις μεταναστευτικές κοινότητες, πριν το δημοσιεύσει.
* βουλευτής Κορινθίας και τομεάρχης Μεταναστευτικής Πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
