Η δεύτερη θητεία του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Προεδρία της Δημοκρατίας, το 1990 έγινε σ` ένα τελείως διαφορετικό περιβάλλον.
Είχαν αλλάξει, όντως, πολλά από την περίοδο 1980-85, κατά την πρώτη του θητεία, από το 1980 ως το 1985. Κατ` αρχήν, κλήθηκε να λειτουργήσει, στο ύπατο πολιτειακό αξίωμα, σ` ένα τελείως διαφορετικό θεσμικό περιβάλλον, ως προς τις αρμοδιότητες του, που είχαν δραστικά περικοπεί. Γι` αυτό και πολλοί, αμφέβαλλαν αν θα αποδεχόταν ο Σερραίος πολιτικός, να θητεύσει χωρίς το θεσμικό πλαίσιο, που ο ίδιος είχε διαμορφώσει. Υπερίσχυσε ως φαίνεται η επιθυμία του να ολοκληρώσει τον κύκλο, παίρνοντας μια ιδιότυπη ρεβάνς, για τη μη ανανέωση της θητείας του, το Μάρτιο του 1985.
Ο ίδιος, βέβαια, κατά την προσφιλή του συνήθεια, μέχρι την τελευταία στιγμή, έως και την παραμονή της επίσημης ανακοίνωσης, δήλωνε μετ` επιτάσεως ότι δεν τον ενδιαφέρει το αξίωμα. Όπως είχε πράξει και το 1980. Το έχουν οικογενειακό φαίνεται.
Επίσης, του 1990 είχαν προηγηθεί οι κυβερνήσεις συνεργασίας, που έσπασαν μια μακρά, από την προδικτατορική ακόμη περίοδο, παράδοση αυτοδύναμων, μονοκομματικών κυβερνήσεων. Αλλά και τον επί χρόνια αποκλεισμό της Αριστεράς, από την ιδέα ακόμη, συμμετοχής στη διακυβέρνηση της χώρας. Μια παράδοση και νοοτροπία, που διακατείχε και τον ιστορικό ηγέτη της συντηρητικής παράταξης, όπως προκύπτει από σχετικές εγγραφές του, στο 12τομο αυτοβιογραφικό «Αρχείο» του.
Επιπλέον, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, μπορεί μεν να καλούνταν να συνυπάρξει με μια μονοκομματική κυβέρνηση της παράταξης του, αλλά με δύο «αστερίσκους». Πρώτον, η προσωπική του σχέση με το νέο αρχηγό της παράταξης και πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, απείχε από του να είναι αρμονική. Οι σχετικές αναφορές «από του τάφου», του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές. Η οριακή δε πλειοψηφία, καθιστούσε ακόμη πιο δύσκολη και πολύπλοκη την εξίσωση.
Ενας τρίτος, υποκειμενικός παράγων, ήταν η προχωρημένη ηλικία του Μακεδόνα ηγέτη. Πλησίαζε ήδη τα 90 όταν ανέλαβε, στην πορεία δε, διαπιστώθηκε σοβαρή επιδείνωση της υγείας του, που έθετε σοβαρούς περιορισμούς στην άσκηση των καθηκόντων, κυρίως ως προς την πραγματοποίηση ταξιδιών.
Άλλο ένα διαφοροποιητικό στοιχείο ήταν η οριακή εκλογή, αφού μάλιστα προηγήθηκε η άγονη διαδικασία ψηφοφοριών, πριν τις εκλογές, με μόλις 153 ψήφους, με την αποκλειστική στήριξη του τότε κυβερνώντος κόμματος.
Εδώ, όμως, αναδείχθηκε το κυρίαρχο στοιχείο της προσωπικότητας. Παρά τα εγγενή μειονεκτήματα της «δεύτερης φοράς», ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, έβαλε τη σφραγίδα του, όταν χρειάστηκε, μετά την αιφνίδια κρίση, που προκάλεσε η εμφάνιση του Σκοπιανού ζητήματος.
Ηταν εκείνος, παρά τις περιορισμένες αρμοδιότητες του, που κατάφερε, συγκεντρώνοντας τους πολιτικούς αρχηγούς, να επιβάλει μια ενιαία εθνική γραμμή.
