Την Ωρα που ζούμε στον ρυθμό των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων και των διαρροών από τις παρακολουθήσεις, (μέσω WikiLeaks για ό,τι αφορά την Τρόικα/Κουαρτέττο και την πρόοδο της αξιολόγησης), ή πάλι των παρεμβάσεων ή μη στην Δικαιοσύνη (μέσω Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας και των εργασιών της), θα προτείναμε στον αναγνώστη να ξαναδει και να αξιολογήσει τα ευρήματα μιας εντελώς διαφορετικής μελέτης.
Πρόκειται για δουλειά του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης – το οποίο κεντρικό ρόλο έχει την συλλογή και ψηφιακή φιλοξενία όλων των διατριβών και αντίστοιχων μελετών πτυχιακών, μεταπτυχιακών κυρίως δε διδακτορικής βαθμίδας στην Ελλάδα – στα πλαίσια ευρύτατης μελέτης του ΟΟΣΑ, που προσεγγίζει 22 χωρών την πορεία όσων έχουν διδακτορικό τίτλο.
Το ΕΚΤ έχει καταμετρήσει 35.457 διδάκτορες στην χώρα μας (σχεδόν 40% οι γυναίκες), από τους οποίους η ευρύτατη πλειοψηφία – πάνω από 86% – από Ελληνικά Πανεπιστήμια. Ακολουθούν χώρες της Ευρώπης: Μεγ. Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, ύστερα έρχονται οι ΗΠΑ. Το πλήθος αυτό ανθρώπων με διδακτορικό τίτλο αποτελεί 7,3 τοις χιλίοις του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, ποσοστό που τοποθετεί την Ελλάδα στην 9η θέση απο τις 22 που μετείχαν στην έρευνα. Οι Έλληνες διδάκτορες παίρνουν τον τίτλο τους σε μάλλον μεγάλη ηλικία – στα 38 κατά μέσον όρο. Το 1/4 περίπου είναι γιατροί (εδώ, το διδακτορικό δεν έχει ακριβώς την ίδια λειτουργία με άλλες επιστήμες), το 1/5 στις φυσικές επιστήμες.
Πιο ενδιαφέρον έχει η πηγή χρηματοδότησης της προσπάθειας όσων προσπαθούν να πάρουν το διδακτορικό τους: λίγο πάνω από 23% καλύπτεται από “προσωπικές αποταμιεύσεις” και στήριξη από την οικογένεια” και από “υποτροφία στην Ελλάδα”. Λίγο λιγότερο από “αμοιβή άλλης εργασίας” (21%) και παρακάτω από “αμοιβή ως βοηθός διδακτικού ή ερευνητικού προσωπικού”.
Οι περισσότεροι διδάκτορες – σχεδόν το 95% – έχουν δουλειά, όμως οι κάτω των 35 ετών διδάκτορες που βρίσκονται χωρίς δουλειά είναι 12,2%: όχι και λίγο! Κυρίως δουλεύουν – πάνω από 80% – σε ερευνητικές δουλειές. Σχεδόν 60% σε ΑΕΙ/ΤΕΙ, το 20% στο Δημόσιο, μόλις 8,7% σε ιδιωτικές επιχειρήσεις. Πολλοί απ’ όσους – σχεδόν τέσσερεις στους δέκα – έχουν αλλάξει δουλειά μέσα σε μια δεκαετία, κατευθύνθηκαν στο Πανεπιστήμιο. Επίσης αρκετοί πήγαν ή πηγαίνουν στο εξωτερικό: κύριος λόγος, η αναζήτησης εργασίας αλλά και “ακαδημαϊκοί λόγοι”.
Ως εδώ, τίποτε το αξιοποιήσιμο εκτός από μια καταγραφή. Όμως, αξίζει να έχουν τεθεί μια σειρά από ερωτήματα: σε τι βαθμό αυτή η πρόσβαση στην υψηλότερη βαθμίδα της εκπαιδευτικής κοινότητας αποτελεί ακριβώς επιστημονική ανέλιξη; επαγγελματική αναβάθμιση; ή απλώς… διεκδίκηση ενός επιδόματος; (Δημόσιο γαρ το αποκούμπι…). Ειδικά τα διδακτορικά “Ελληνικής κοπής” σε τι από τα παραπάνω ανταποκρίνονται; Συνολικά, πόσο αποδίδει σε επίπεδο εθνικής οικονομίας αυτή η υπερεπένδυση σε γνώση/επιστημοσύνη; Εν τέλει, δε, μήπως κατέληξε το διδακτορικό να λειτουργεί σαν το παλιό μάστερ, ενώ το μάστερ σαν το παλιό πτυχίο – όλα δε, μαζί, ως επιμήκυνση του χρόνου παραμονής μακριά από τα αδιέξοδα της ζούγκλας της εργασίας/ανεργίας;
