Δραματική και ανεξέλεγκτη η αύξηση του εξωτερικού χρέους

Οι πτωχεύσεις του νεώτερου ελληνικού κράτους είναι πέντε και συντελέστηκαν τα έτη 1827, 1843, 1893, 1932 και 2009. Όλες οι πτωχεύσεις (χρεοκοπίες) είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα, ότι η χώρα μας αδυνατούσε να εξυπηρετήσει το υπέρογκο εξωτερικό της χρέος. Δηλαδή, δεν διέθετε τους απαιτούμενους συναλλαγματοφόρους πόρους, ώστε να καταβάλλει στους ξένους πιστωτές τα υπέρογκα τοκοχρεολύσια για την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους. Στην πτώχευση του 1827 το εθνικό νόμισμα ήταν ο φοίνικας, ενώ στις χρεοκοπίες 1843, 1893 και 1932 η δραχμή αποτελούσε το επίσημο νόμισμα της χώρας. Η αποπληρωμή του εξωτερικού χρέους απαιτούσε ξένο σκληρό συνάλλαγμα, όπως αμερικανικά δολάρια, αγγλικές στερλίνες, γαλλικά φράγκα, γερμανικά μάρκα, κ.λπ. Η χρεοκοπία του 2009 έγινε με εθνικό νόμισμα το ευρώ (€), που μαζί με το δολάριο ($) αποτελούν στις μέρες μας τα ισχυρότερα νομίσματα του κόσμου. Η αδυναμία της Ελλάδας να ανταποκριθεί στις υπέρογκες δαπάνες εξυπηρέτησης του δυσβάστακτου εξωτερικού χρέους των 366 δις €, υπήρξε το ουσιώδες αίτιο της χρεοκοπίας του 2009 και της υποταγής της ελληνικής κοινωνίας στο πέλμα των μνημονίων. Σε συνθήκες συνεχούς διεύρυνσης αμφότερων των ελλειμμάτων του κρατικού προϋπολογισμού και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, η πτώχευση του 2009 ήταν νομοτελειακά αναπόφευκτη.

Τα στοιχεία του πίνακα απεικονίζουν την εξέλιξη του εξωτερικού χρέους της Ελλάδας κατά την περίοδο 1950-2016. Ο Κυριάκος Βαρβαρέσος στο εξαίρετο πόνημά του, «Έκθεσις επί του Οικονομικού Προβλήματος της Ελλάδος» (1952), υποστηρίζει ότι το 1950 το εξωτερικό χρέος της Ελλάδας ήταν μηδενικό, που σημαίνει ότι η χώρα μας δεν όφειλε χρήματα σε ξένους πιστωτές. Το εξωτερικό χρέος της Ελλάδας του έτους 1974 υπολογίστηκε βάσει της ανάλυσης των διαθέσιμων στοιχείων της Τράπεζας της Ελλάδας και των στοιχείων που συλλέξαμε από την περιοδική έκδοση της Παγκόσμιας Τράπεζας, “World Debt Tables” (1982). Η ανικανότητα και η αχρειότητα των κυβερνήσεων που διαχειρίστηκαν τις υποθέσεις της εθνικής μας οικονομίας μετά τη μεταπολίτευση, πιστοποιείται από την εξωφρενική παρατήρηση ότι την περίοδο 1974-2016 το εξωτερικό χρέος της χώρας από 1,7 δις € ή 8,3% του ΑΕΠ εκσφενδονίστηκε στα 445 δις € ή 254,4% του ΑΕΠ. Ποιοι φέρουν την ευθύνη για την αχαλίνωτη αύξηση του εξωτερικού χρέους μετά το 1974 και ιδίως μετά το 1980, παρά μόνο οι εκάστοτε κυβερνήσεις που είχαν τις τύχες της οικονομίας στα ανίκανα χέρια τους;

Αξιοπρόσεκτο είναι ότι την περίοδο 1974-2016, το εξωτερικό δημόσιο χρέος της χώρας από μόλις ένα (1) εξακοντίστηκε στα 283 δις €. Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί η διαπίστωση ότι με βάση τα στοιχεία του 2016, εκτιμάται ότι το 89% του εξωτερικού δημοσίου χρέους είναι σε διακρατικά δάνεια, καταδεικνύοντας έτσι την πλήρη εξάρτηση της χώρας από το πολυεθνικό τραπεζικό κεφάλαιο. Αν και το 2016 το εξωτερικό χρέος εκτιμάται σε 445 δις €, εντούτοις διάφορες εκτιμήσεις μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το εξωτερικό χρέος της χώρας μάλλον κυμαίνεται γύρω στα 550 δις €. Και τούτο γιατί στο ποσό των 445 δις €, δεν έχουν συνυπολογιστεί οι “συμφωνίες ανταλλαγής” (swaps) και το μέρος του εξωτερικού χρέους που απεικονίζεται σε έντοκα γραμμάτια και έχουν μετατραπεί σε repos. Ενδεχομένως το πραγματικό εξωτερικό χρέος της Ελλάδας να υπερβαίνει σήμερα τα 600 δις €. Απάντηση στο ερώτημα, αν το εξωτερικό χρέος της χώρας είναι μικρότερο ή μεγαλύτερο των 550 δις €, θα μπορούσαν από κοινού να δώσουν το Υπουργείο Οικονομικών και η Τράπεζα της Ελλάδας. Γεγονός είναι ότι η αύξηση του εξωτερικού χρέους της χώρας κατά την περίοδο 1974-2016 είναι ανεξέλεγκτη και δραματική.