Παρά τις πληγές που άνοιξε η εμφύλια αναμέτρηση, που χρειάστηκε να φτάσουμε στο τέλος της δεκαετίας του `80 για να επουλωθούν, οι προσπάθειες για συνεργασία των ευρύτερων προοδευτικών δυνάμεων, συνεχίστηκαν και στην πρώτη μετεμφυλιακή περίοδο.
Με νωπό το αίμα από τον αδελφοκτόνο πόλεμο, με το ΚΚΕ εκτός νόμου και τη δημιουργία ενός δρακόντειου θεσμικού πλαισίου, οι πρώτες κινήσεις για ένα τέτοιο πλατύ μέτωπο έγιναν κιόλας ενόψει των πρώτων εκλογών, μετά το τέλος του εμφυλίου, το 1950. Το αποτέλεσμα εκείνης της αναμέτρησης, δεν ήταν αυτό που θα περίμεναν οι νικητές του εμφυλίου, πολύ δε περισσότερο τους πιο ακραίους κύκλους αυτού του «στρατοπέδου», που προσέβλεπαν σε ένα αποτέλεσμα που θα επικύρωνε και πολιτικά το αποτέλεσμα της στρατιωτικής αναμέτρησης. Κάτι τέτοιο δεν προέκυψε. Αντίθετα, το αποτέλεσμα ανέδειξε αυτό που είδαμε να αναπτύσσεται ως κυρίαρχο φαινόμενο, στη μεταπολιτευτική μας δημοκρατία και που, πρωτίστως, οι ειδικοί επιστήμονες έχουν αξιολογήσει ως ένα πλειοψηφικό ρεύμα, υπέρ των αριστερών και κεντροαριστερών ιδεών. Το ότι εκείνες οι εκλογές διεξήχθησαν με σύστημα απλής αναλογικής, μπορεί να έγειρε ενστάσεις ως προς την εξασφάλιση ισχυρής κυβέρνησης, όμως συνέβαλε ώστε να υπάρξει αυθεντική καταγραφή της επιρροής των πολιτικών δυνάμεων και της βούλησης των πολιτών-εκλογέων.
Υπό την ανωτέρω έννοια η πρωτιά της νεοσύστατης ΕΠΕΚ, που ίδρυσε ο στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας αποτέλεσε έκπληξη. Ενα στοιχείο ήταν ο ίδιος ο επικεφαλής, που δεν αποτελούσε και την κλασσική περίπτωση ενός «επαγγελματία» πολιτικού, ενώ οι σκιές που είχαν δημιουργηθεί από τη στάση του, στη διάρκεια της κατοχής και τον είχαν υποχρεώσει σε παραίτηση από την πρωθυπουργία, το προηγούμενο διάστημα.
Το πιο σημαντικό ήταν πως η ΕΠΕΚ εμφανίστηκε σε εκείνες, τις πρώτες μετεμφυλιακές εκλογές, με ένα προωθημένο πρόγραμμα, έτσι ώστε να αξιολογηθεί ως η έκφραση μιας πρόδρομης κεντροαριστεράς. Πέρα δε από τις θέσεις στα ζητήματα οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, που αντιστοιχούσαν σ` ένα κόμμα του δημοκρατικού σοσιαλισμού, η πιο τολμηρή πτυχή του ήταν αυτή που συμπυκνώθηκε σε αυτά που ονομάστηκαν «μέτρα ειρηνεύσεως». Οι διακηρύξεις του στρατηγού Πλαστήρα και της ΕΠΕΚ, ένα μόλις χρόνο μετά το τέλος της εμφύλιας αναμέτρησης, για εξάλειψη των συνεπειών απ` αυτήν και λήψη μέτρων επιείκειας, για ορισμένες τουλάχιστον κρατουμένων ή εκτοπισμένων, λόγω συμμετοχής στην «ανταρσία», αποτελούσαν «κόκκινο πανί», όχι μόνο για τις δυνάμεις της σκληροπυρηνικής δεξιάς, αλλά και για τις πιο συντηρητικές τάσεις του κεντρώου χώρου, που συμμετείχαν στην κυβέρνηση. Γι` αυτό άλλωστε και πολλές από τις πρωτοβουλίες, προς την ανωτέρω κατεύθυνση, υπονομεύτηκαν εκ των έσω. Συνάντησε όμως ευνοϊκό κλίμα στην άλλη πλευρά.
