Δημήτρης Πετράκης: Εξαιρετικά σπάνια, αλλά υπαρκτή η αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο κατά του κορωνοϊού!

Συνέντευξη στη Γεωργία Μοσχονά από την Κυριακάτικη Kontranews

Μιλώντας στην Κυριακάτικη Kontranews, ο ειδικός αλλεργιολόγος Παίδων και Ενηλίκων, Δημήτρης Πετράκης, ρίχνει φως  στα περιστατικά αλλεργικής αντίδρασης πολιτών μετά τη χορήγηση του εμβολίου της Pfizer . Τονίζει πως οι εν λόγω αλλεργικές αντιδράσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες, αλλά υπαρκτές. Παράλληλα, απαντά σε ερωτήματα που ταλανίζουν τους απλούς πολίτες σχετικά με τις αλλεργίες και τη σχέση τους με τον κορωνοϊό και το εμβόλιο. Επισημαίνει τις βασικές διαφορές των συμπτωμάτων του κορωνοϊού και των αλλεργιών. Τέλος, ο κ. Πετράκης παροτρύνει στην ενημέρωση από τον προσωπικό ιατρό, προκειμένου να ενημερωθεί κάθε πολίτης σύμφωνα με το ιστορικό του για το αν μπορεί να εμβολιαστεί αλλά και για τη σημαντικότητα του εμβολιασμού.

Τι ακριβώς συνέβη με το εμβόλιο της Pfizer και υπήρξαν περιστατικά αλλεργικών αντιδράσεων;

Τα εμβόλια, όπως όλα τα φάρμακα περιέχουν βοηθητικά στοιχεία στη σύνθεση τους, γνω­στά ως «έκδοχα». Αυτά δρουν επικουρικά είτε στη δράση του εμβολίου είτε στη συντήρη­ση του σε καλή κατάσταση μέχρι να φτάσει στον ασθενή προς χορήγηση.

Ως έκδοχο στο εμβόλιο της Pfizer έχει χρησιμοποιηθεί η Πολυαιθυλενική Γλυκόλη. Πρόκειται για ένα μόριο που περιέχεται σε αρκετά γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα.

Στην περίπτωση του εμβολίου αυτού η Πολυαιθυλενική Γλυκόλη δρα ως σταθε­ροποιητής της σύνθεσης του. Η αλλεργία στην ουσία αυτή είναι εξαιρετικά σπάνια αλλά υπαρκτή. Πιθανότατα αφορά ένα μικρό ποσοστό ατόμων που έχουν έρθει παλαιότε­ρα σε επαφή με αυτή μέσω προηγούμενης λήψης κάποιου φαρμάκου που την περιέ­χει και έχουν ευαισθητοποιηθεί σε αυτή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό αλλεργικών αντιδράσεων κατά τη διάρκεια των κλινικών δοκιμών της Pfizer ήταν ιδιαί­τερα χαμηλό (0.63%) ενώ τα εμβολιαστικά κέντρα έχουν λάβει οδηγίες αντιμετώπισης αυτών των σπάνιων αλλεργικών αντιδρά­σεων, μειώνοντας έτσι τον όποιο κίνδυνο.

Κατά τη χορήγηση χιλιάδων ή και εκα­τομμυρίων δόσεων, όμως αναμένονται περι­στατικά αλλεργικών αντιδράσεων, όπως συμ­βαίνει με όλα σχεδόν τα φάρμακα σε αντί­στοιχα μικρά ποσοστά.

Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν επι­σκεφθεί αλλεργιολόγο, συνεπώς δε γνωρίζουν αν είναι αλλεργικοί ή σε τι είναι αλλεργικοί. Θα έπρεπε προ­τού αποφασίσουν να εμβολιαστούν να ελεγχθούν;

Ο αλλεργιολογικός έλεγχος κατευθύνεται σε μεγάλο βαθμό από το ιστορικό του ασθε­νούς και για λόγους που έχουν να κάνουν με τους μηχανισμούς εκδήλωσης αλλεργί­ας δεν συστήνεται να γίνεται «προ­ληπτικά».

Ασθενείς ωστόσο που στο παρελθόν έχουν εκδηλώσει αλλερ­γία σε φαρμακευτική αγωγή, θα πρέπει να επικοινωνήσουν με τον αλλεργιολόγο τους προκειμένου να ταυτοποιηθεί το είδος της αντίδρα­σης, ο υποκείμενος μηχανισμός της και να λάβει ο ασθενής εξατο­μικευμένες οδηγίες για τον ασφα­λή εμβολιασμό του.

Σύμφωνα με τις τρέχουσες υπο­δείξεις, μόνο ασθενείς με ιστορικό σοβαρής αναφυλακτικής αντίδρα­σης, χαρακτηρισμένη ως τέτοια από εξειδικευμένο ιατρό, εξαιρούνται από την αρχική φάση εμβολιασμού για την νόσο COVID-19 και αυτό σε αναμονή νεότερων δεδομένων.

Αλλεργίες κοινές, όπως στη γύρη, τα ακάρεα, τη σκόνη και τις τρίχες κατοικίδιων τι βαθμό επικινδυνότητας εμφα­νίζουν όσον αφορά το εμβό­λιο κατά του κορωνοϊού;

Οι αλλεργίες σε αερομεταφερόμενα αλλεργιογόνα όπως γύρεις, ακάρεα, μύκητες ή επιθήλια ζώων, δε σχετί­ζονται με ενδεχόμενη αλλεργία στο εμβόλιο της Pfizer με το οποίο στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ έχει ήδη ξεκινήσει ο εμβολιασμός για την COVID-19 και αναμένεται σύντομα στη χώρα μας.

Κατά συνέπεια, ασθενείς ευαι­σθητοποιημένοι σε αυτά τα αλλεργιο­γόνα, δε διατρέχουν επιπλέον κίνδυ­νο εμφάνισης αλλεργίας στο εμβόλιο σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

Αν κάποιος έχει έλλειψη ενζύμου, αλλεργία στην πενι­κιλίνη μπορεί να εμβολιαστεί;

H έλλειψη ενζύμου G6PD δεν απο­τελεί αντένδειξη για τον COVID-19 εμβολιασμό.

Μάλιστα, αν ληφθούν υπόψη μελέτες που έχουν δείξει αυξημέ­νο κίνδυνο νόσησης από τον νέο κορωνοϊό σε άτομα με έλλειψη του συγκεκριμένου ενζύμου, ο εμβολι­ασμός τους αποκτά ακόμη μεγαλύ­τερη σημασία.

Η αλλεργία στην πενικιλίνη επί­σης δεν αποτελεί αυτόματη αντέν­δειξη για τον εμβολιασμό με εξαί­ρεση, σύμφωνα με τις τρέχουσες οδηγίες, ατόμων που στο παρελ­θόν έχουν παρουσιάσει σοβαρή, αναφυλακτική αντίδραση σε αυτή την κατηγορία αντιβιοτικών.

Εκτιμώ πάντως ότι στο εγγύς μέλλον, συλλέγοντας περισσότερα δεδομένα και οι ασθενείς αυτοί θα μπορέσουν να εμβολιαστούν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο χαρα­κτηρισμός «αναφυλακτική αντίδρα­ση» έχει συγκεκριμένο ορισμό στην ιατρική. Για παράδειγμα, εμφάνι­ση εξανθήματος ως αποκλειστικό σύμπτωμα κατά τη διάρκεια λήψης φαρμακευτικής αγωγής, δεν αποτε­λεί αναφυλακτική αντίδραση.

Πρέπει άνθρωποι με αλλερ­γίες ή δυσανεξία στα οστρα­κοειδή και τα γαλακτοκομικά να αποφύγουν το εμβόλιο;

Σε πρώτη φάση θα εξαιρεθούν, σύμ­φωνα με οδηγίες που έχουν δοθεί στα ελληνικά εμβολιαστικά κέντρα, άτομα με ιστορικό σοβαρής ανα­φυλαξίας σε τροφές. Εικάζω πως η οδηγία αυτή σύντομα θα μεταβλη­θεί για να συμπεριλάβει την πλειο­ψηφία των ατόμων αυτής της κατη­γορίας καθώς μέχρι τώρα δεν έχει αποδειχθεί συσχέτιση αλλεργίας στο εμβόλιο και αντίστοιχης σε τρο­φικά αλλεργιογόνα.

Ποιες είναι οι παρενέργει­ες που ενδέχεται να εμφανί­σει κάποιος μετά τον εμβολι­ασμό του; Και πώς μπορεί να τις αντιμετωπίσει;

Οι συνήθεις παρενέργειες από τον εμβολιασμό χαρακτηρίζονται ως ήπιες και αποτελούν ένδειξη της κινητοποίησης του ανοσοποιητικού προς την επαγωγή ανοσίας.

Συχνά μετά τον εμβολιασμό, παρατηρείται άλγος και οίδημα τοπι­κά στο σημείο της ένεσης που υπο­χωρεί εντός 2-3 ημερών. Αναμενόμενη και μη ανησυχητική είναι η εμφάνιση χαμηλής πυρετικής κίνησης εντός 24ώρου από τη λήψη του εμβολίου ή το αίσθημα γενικής κακουχίας σαφώς παροδικής.

Για την ανακούφιση των ανωτέρω ενο­χλήσεων είναι δυνατή η χορήγηση, σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό, αναλ­γητικών/αντιπυρετικών φαρμάκων.

Πώς μπορούμε να διαχωρίσουμε τα συμπτώματα της αλλεργίας από αυτά του κορωνοϊού;

H λοίμωξη από τον νέο κορωνοϊό μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να μιμηθεί μεμο­νωμένα συμπτώματα που εμφανίζονται και σε εξάρσεις αλλεργικών νοσημάτων, όπως για παράδειγμα αλλεργική ρινίτιδα ή άσθμα. Τέτοια κοινά συμπτώματα είναι η φαρυγγαλ­γία, το αίσθημα κόπωσης, η κεφαλαλγία ή η δυσχέρεια αναπνοής (σε ασθενείς με άσθμα).

Ωστόσο, στις αλλεργικές εκδηλώσεις δε συναντούμε πυρετό, ο οποίος αποτελεί χαρακτηριστικό λοιμωδών νοσημάτων όπως η νόσος COVID-19 ενώ αντίθετα η ρινική καταρροή που αποτελεί συχνότατο σύμπτω­μα στην αλλεργική ρινίτιδα, σπάνια είναι σύμπτωμα της COVID-19.

Μια αλλεργική ρινίτιδα ή το βρογ­χικό άσθμα μπορούν να επιδεινώ­σουν την κατάσταση ενός ασθενή με κορωνοϊό;

Οι αλλεργικοί ασθενείς σύμφωνα με την εικόνα που έχουμε σχηματίσει από μελέτες από την αρχή της πανδημίας, δε φαίνεται να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο μόλυν­σης από τον νέο κορωνοϊό.

Είναι όμως σημαντικός, ιδιαίτερα σε περίο­δο πανδημίας, ο καλός έλεγχος των συμπτω­μάτων και της νόσου τους, πολλώ μάλλον σε ασθενείς με άσθμα. Αυτό σημαίνει πλή­ρη συμμόρφωση με την προτεινόμενη από το θεράποντα ιατρό τους αγωγή και επανε­κτίμηση σε ενδεχόμενη έξαρση ή εμφάνι­ση νέων συμπτωμάτων.

Πετράκης Δημήτρης, Ειδικός Αλλεργιολόγος Παίδων & Ενηλίκων, Θεσσαλονίκη