Διδάγματα από το Νόμο του Okun

Προχθές η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) δημοσίευσε τα εθνικολογιστικά στοιχεία της περιόδου Ιουλίου-Σεπτεμβρίου 2016 ή γ’ τρίμηνο 2016. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, την περίοδο γ’ τρίμηνο 2015-2016 ο αναπτυξιακός ρυθμός της ελληνικής οικονομίας, όπως αυτός καθρεφτίζεται στο ποσοστό μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ, διαμορφώθηκε σε 1,5%. Παράλληλα, στο σύνολο του εννεάμηνου Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2015/2016, ο ρυθμός ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας ήταν μηδενικός, καταδεικνύοντας ότι το 2016 η αναπτυξιακή επίδοση της χώρας αναμένεται αρνητική γύρω στο -0,3%. Με την αξιοπιστία και την παραδοξολογία των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, θα ασχοληθούμε διεξοδικά σε μια από τις επόμενες επιφυλλίδες μας. Στο σημερινό άρθρο, θα εστιάσουμε την προσοχή μας, στην δραματική οπισθοδρόμηση που έχει υποστεί η οικονομία του τόπου μετά το 2008.

Η σφοδρότατη κρίση που μετά το 2008 πλήττει την εθνική μας οικονομία, είχε ως θλιβερό αποτέλεσμα την τρομακτική αύξηση της ανεργίας. Μετά το 2012, η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας από κάθε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το δράμα της ανεργίας στη χώρα μας, με την επιστημονική συλλογιστική του Νόμου του Όκουν (Okun’s Law). Ο συγκεκριμένος νόμος οφείλει την ονομασία του στον οικονομολόγο Arthur Okun, ο οποίος από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 παρουσίασε αξιόλογο ερευνητικό έργο, αναφορικά με την αιτιώδη σχέση μεταξύ εθνικού προϊόντος και ανεργίας. Ο νόμος του Okun εκφράζει την διαχρονική σχέση μεταξύ αύξησης του ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) και της μεταβολής του ποσοστού ανεργίας.

Ως γνωστόν, ο αναπτυξιακός ρυθμός μιας χώρας αποτυπώνεται στο ποσοστό μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ ή ΑΕΠ σε σταθερές τιμές. Από μαθηματικής άποψης ο νόμος του Okun μπορεί να αποτυπωθεί από την εξής σχέση: Ut – Ut-1= -β( Yt – Ŷ), όπου Ut= Ποσοστό ανεργίας τρέχουσας περιόδου t, Ut-1= Ποσοστό ανεργίας προηγούμενης περιόδου t-1, Yt= Αναπτυξιακός ρυθμός τρέχουσας περιόδου t, Ŷ= Δυνητικό ΑΕΠ ή ΑΕΠ πλήρους απασχόλησης και β= Συντελεστής. Οι εμπειρικές έρευνες έχουν δείξει ότι το πρόσημο του συντελεστή β είναι αρνητικό, υποδηλώνοντας ότι η διαχρονική σχέση μεταξύ ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης και ποσοστού ανεργίας είναι αρνητική. Το ποσοστό ανεργίας που αντιστοιχεί στο δυνητικό ΑΕΠ (ή ΑΕΠ πλήρους απασχόλησης), αποκαλείται “φυσιολογικό ποσοστό ανεργίας” (natural rate of unemployment). Ερώτημα: Πόσο εκτιμάται το «φυσιολογικό ποσοστό ανεργίας» στην Ελλάδα κατά την περίοδο 1980-2016; Ενδιαφέρον ερώτημα για το υφιστάμενο κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο, την Τράπεζα της Ελλάδας και το κουαρτέτο.

Στην προσπάθειά μας να προσαρμόσουμε την ανωτέρω μαθηματική σχέση στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας, υποτίθεται ότι Ŷ=3%, β=-0,7 και το φυσικό ποσοστό ανεργίας έστω ότι είναι 6%. Αν και μετά το 1981, ουδέποτε η “έρευνα εργατικού δυναμικού” της ΕΛΣΤΑΤ κατέδειξε ετήσιο ποσοστό ανεργίας κάτω του 7%, εμείς θα αποδεχτούμε ότι το «φυσιολογικό ποσοστό ανεργίας» στη χώρα μας είναι 6%. Η ποσοτική υπόθεση Ŷ=3%, υποδηλώνει ότι αν η ελληνική οικονομία λειτουργούσε σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης, με την επίτευξη μέσων ετήσιων αναπτυξιακών ρυθμών 3%, το φυσιολογικό ποσοστό ανεργίας θα παρέμενε διαχρονικά σταθερό στο 6%. Το 2015 το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε σε 25%. Με κριτήριο το νόμο του Okun και με βάση τα αριθμητικά μας δεδομένα, αν την περίοδο 2016-2034 ο μέσος ετήσιος αναπτυξιακός ρυθμός της ελληνικής οικονομίας ήταν 4,5%, τότε την περίοδο αυτή το ποσοστό ανεργίας από 25% θα έπεφτε σε 6%. Δηλαδή, με μέσο ετήσιο αναπτυξιακό ρυθμό της τάξης του 4,5%, θα απαιτούνταν 18 ολόκληρα χρόνια για να μειωνόταν το ποσοστό ανεργίας στη χώρα μας από 25% το 2015 σε 6% το 2034. Αυτό το καίριας σημασίας συμπέρασμα, πιστοποιεί την οικτρή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η αγορά εργασίας και το μεγάλο έδαφος που απώλεσε η εθνική οικονομία λόγω της διαρκούς ύφεσης κατά την περίοδο 2008-2016. Έδαφος που για να ανακτηθεί, θα πρέπει τουλάχιστον την επόμενη δεκαετία, η χώρα να πετύχει μέσους ετήσιους αναπτυξιακούς ρυθμούς άνω του 3%. Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα.