Αθανάσιος Δημόπουλος: Πρέπει να γίνονται 40.000 εμβολιασμοί την ημέρα για να πετύχουμε ανοσία τον Ιούλιο

Συνέντευξη στον Χρήστο Κυμπιζή από την Κυριακάτικη Kontranews

Μέσω της Κυριακάτικης Kontranews, ο πρύτανης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθανάσιος Δημόπουλος τονίζει πως η έναρξη των εμβολιασμών αποτελεί «αχτίδα ελπίδας για την αντιμετώπιση της πανδημίας», αλλά χαρακτηρίζει «πρόκληση» τον εμβολιασμό της πλειονότητας των κατοίκων του πλανήτη. Αναλύει το πώς και το πότε μπορεί να επιτευχθεί ανοσία, σχολιάζει τη στρατηγική της κυβέρνησης ως προς τους εμβολιασμούς, καταθέτει τις απόψεις του για το άνοιγμα των σχολείων και του εμπορίου και εξηγεί το γιατί είναι πολύ πιθανό να φοράμε μάσκες και να κρατάμε κοινωνικές αποστάσεις και το 2021.

 Πώς αξιολογείτε τη στρατηγική της κυβέρνησης ως προς τους εμβολια­σμούς; Θεωρείτε πως οι 8.000 τη μέρα επαρκούν; Ποια η θέση σας για το γεγο­νός ότι στην αρχή κομματικά στελέχη εμβολιάστηκαν πριν από τους υγειο­νομικούς;

Η έναρξη των εμβολιασμών έναντι του SARS-CoV-2 αποτελεί αχτίδα ελπίδας για την αντιμε­τώπιση της πανδημίας, ωστόσο η εξασφάλιση υψηλού ποσοστού εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού παραμένει πραγματική πρόκληση. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να επιτευχθεί συλ­λογική ανοσία σε όλα τα κράτη του κόσμου, το οποίο σημαίνει να έχει εμβολιαστεί τουλάχι­στον το 60% του πληθυσμού. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος έχει υπολογιστεί ότι στις Ηνω­μένες Πολιτείες της Αμερικής πρέπει να εμβο­λιάζονται 3 εκατομμύρια άτομα τη μέρα ούτως ώστε να επιτευχθεί η συλλογική ανοσία μέχρι τον Ιούλιο. Τα αντίστοιχα νούμερα που αφορούν στην Ελλάδα είναι 40.000 εμβολιασμοί τη μέρα εάν θέσουμε ως στόχο την επίτευξη συλλογικής ανοσίας μέχρι τον Ιούλιο. Ο εμβολιασμός ατό­μων που είναι απαραίτητα για την απρόσκοπτη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού είναι ιδιαί­τερα σημαντικός και επίσης μπορεί να λειτουρ­γήσει και ως παρακίνηση για τον γενικό πληθυ­σμό ώστε να εμβολιαστεί. Προτεραιότητα, εκτός από τους υγειονομικούς, πρέπει να έχουν άτο­μα των οποίων η απασχόληση δεν μπορεί να αντικατασταθεί από τηλεργασία, είναι διά ζώσης και συνδυάζεται με συγχρωτισμό, όπως εργαζό­μενοι στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, σε εργο­στάσια, στην Αστυνομία, στην Πυροσβεστική στον Στρατό κλπ.

Με αυτούς τους ρυθμούς πότε θα επι­τύχουμε την ανοσία της κοινωνίας; Υπάρχει η πιθανότητα μέσα στο 2021 να γυρίσουμε στους κανονικούς ρυθ­μούς της ζωής μας; Μέχρι πότε θα φορά­με μάσκες και θα κρατάμε αποστάσεις;

Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, απαιτείται του­λάχιστον 60% με 70% ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης για να επιτύχουμε συλλογική ανοσία. Ο ρυθμός εμβολιασμού θα εξαρτηθεί και από τη διαθεσιμότητα των εμβολίων σε διεθνές επίπεδο καθώς και τον αριθμό των επιπλέον εμβολίων έναντι του SARS-CoV-2 που θα λάβουν τελικά έγκριση. Μέχρι να επιτευχθεί η συλλογική ανο­σία, θα είναι απαραίτητο να τηρούμε σχολαστι­κά τα μέτρα ατομικής υγιεινής, τη χρήση μάσκας προσώπου και σωματικής απομάκρυνσης, διότι αυτά αποτελούν τα κυριότερα και αποτελεσμα­τικότερα μέτρα πρόληψης της διασποράς του SARS-CoV-2. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όταν ένα άτομο έχει εμβολιαστεί και έρθει σε επαφή με τον ιό, είναι πολύ πιθανό να μην αρρωστή­σει αλλά ενδεχομένως μπορεί να μεταδίδει τον ιό σε άλλα άτομα. Γι’ αυτό και πρέπει να μην ξεχνάμε τα μέτρα που περιορίζουν τη μετάδο­ση του ιού. Είναι, λοιπόν, πολύ πιθανό η χρή­ση μάσκας και η τήρηση αποστάσεων να είναι αναγκαία και για το 2021, με πιθανώς μικρότε­ρη αυστηρότητα εφόσον το επιτρέπουν τα επι­δημιολογικά δεδομένα της χώρας.

Θεωρείτε σωστή τη στρατηγική της κυβέρνησης να μην πάρει όσα εμβόλια της Moderna δικαιούται και να περιμέ­νει το φθηνότερο εμβόλιο της Johnson & Johnson που ακόμα δεν έχει πάρει έγκριση από την ΕΕ;

Είναι πολύ σημαντικό να σημειωθεί ότι ο εμβο­λιασμός του ελληνικού πληθυσμού έχει ξεκινή­σει και συνεχίζεται με ικανοποιητικό ρυθμό. Το εμβόλιο της Johnson & Johnson έχει το πλεο­νέκτημα ότι είναι μονοδοσιακό, δηλαδή αρκεί μόνο μια δόση του εμβολίου για να προσφέ­ρει προστασία έναντι της λοίμωξης COVID-19. Μια διεθνής, πολυκεντρική μελέτη φάσης 3, η ENSEMBLE, βρίσκεται σε εξέλιξη προκει­μένου να διερευνήσει την αποτελεσματικότη­τα και την ασφάλεια του εμβολίου αυτού σε 45.000 συμμετέχοντες. Τα ενδιάμεσα αποτε­λέσματα της μελέτης αναμένονται ακόμα και ως το τέλος του Ιανουαρίου 2021. Εφόσον είναι ενθαρρυντικά, είναι πολύ πιθανό να ακολου­θήσει έγκριση για επείγουσα χορήγηση αρχι­κά από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων. Χρειαζόμαστε όσα περισσότερα διαφορετικά εμβόλια γίνεται, προκειμένου να καλυφθούν οι τεράστιες παγκόσμιες ανάγκες στο συντομότερο δυνατό διάστημα.

Ποια η θέση σας για το άνοιγμα των σχολείων και του εμπορίου;

Η λειτουργία των σχολείων και του εμπορίου σχετίζεται σαφώς με την επιδημιολογική εικό­να της λοίμωξης COVID-19, τόσο σε ολόκληρη την επικράτεια όσο και στις επιμέρους περιο­χές της χώρας μας. Οι μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά του νηπιαγωγείου και του δημοτικού φέρουν χαμηλό ιικό φορτίο και δεν ευθύνονται για τη διασπορά της COVID-19 στην κοινότη­τα, ενώ και οι εκπαιδευτικοί δεν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο σε σύγκριση με άλλες επαγ­γελματικές ομάδες. Η τηλεκπαίδευση μπορεί να αναπληρώσει τα χαμένα μαθήματα, ωστό­σο η δια ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία είναι ουσιαστικά αναντικατάστατη και ιδιαίτερα για τα παιδιά μικρότερων ηλικιών ως προς την ανάπτυξη κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων. Όσον αφορά στο εμπόριο, είναι σημαντικό να υπάρχει ουσιαστική προσπάθεια επανεκκίνησης των εμπορικών συναλλαγών ώστε να τονωθεί η οικονομία. Αυτό βεβαίως είναι απαραίτητο να γίνει λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης της διασποράς του SARS-CoV-2, με χρήση μάσκας, τήρηση αποστάσεων και αποφυγή του συνωστισμού, σε συνάρτηση πάντα με την επιδημιολογική κατάσταση της κάθε περιοχής.

Πόσο ανησυχεί την επιστημονική κοινότητα η μετάλλαξη του ιού;

Σύμφωνα με τους εξελικτικούς βιολόγους, η φυσική επιλογή της μετάλλαξης Β.1.1.7 σε δια­φορετικά μέρη του κόσμου δείχνει ότι προσφέ­ρει εξελικτικό πλεονέκτημα στον ιό. Ο πραγ­ματικός αντίκτυπος του νέου στελέχους στην πορεία της πανδημίας είναι δύσκολο να καθο­ριστεί και θα χρειαστούν προσεκτικά σχεδια­σμένες μελέτες κατά το επόμενο χρονικό διά­στημα. Επιπρόσθετα, ένα βασικό ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο οι νέες μεταλλαγές πρό­κειται να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Λαμβάνοντας υπόψη και την πρότερη εμπειρία από άλλες λοιμώδεις νόσους όπως η ιλαρά και η πολυομυελίτιδα, τα εμβό­λια και οι φυσικές λοιμώξεις οδηγούν σε ανο­σιακή απόκριση που στοχεύει πολλούς διαφο­ρετικούς αντιγονικούς επιτόπους του ιού και επομένως είναι εξαιρετικά δύσκολο ο SARS-CoV-2 να διαφύγει της ανοσολογικής επιτή­ρησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι μια πρόσφα­τη μελέτη από το Τέξας των Ηνωμένων Πολι­τειών, έδειξε ότι το εμβόλιο της Pfizer είναι αποτελεσματικό και έναντι του μεταλλαγμένου στελέχους του ιού SARS-CoV-2.

*Πρύτανης του ΕΚΠΑ – Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής