Επιχειρώντας να δώσουμε χθες μια γεύση από τις συζητήσεις, στα πλαίσια του Συνεδρίου «Εθνική Συνεννόηση: παρόν και μέλλον», σε αναζήτηση των δυνατοτήτων για συνεννόηση – αν μη συναίνεση – στην τωρινή φάση.
Ο συνειδητά αποστρατευμένος πολιτικά Αλέκος Παπαδόπουλος που το πέρασμά του δεν παύει να σηματοδοτεί κάτι το ιδιαίτερο στην πολιτική σκηνή, επέλεξε να προσεγγίσει το θέμα από την οπτική των θεσμών – σπεύδοντας όμως να διευκρινίσει ότι οι θεσμοί ΔΕΝ είναι οι νόμοι αλλά «η συμφωνία μιας κοινωνίας να έχει αξίες στις οποίες θα αυτοπειθαρχεί». Η Ελλάδα στην εποχή μετά-τα-Μνημόνια χρειάζεται να συνειδητοποιήσει ότι θα κινείται στα πλαίσια μιας συλλογικής διακυβέρνησης – εκείνην της Ευρώπης, που διαθέτει κανόνες αλλά και ενσωματώνει ανταγωνισμούς: σ’ αυτήν την συνθήκη «τις μάχες κερδίζουν όσοι συγκλίνουν με αυτοπεποίθηση στον μετασχηματισμό της Ευρώπης».
Για τον Αλέκο Παπαδόπουλο, η κρίση που εκδηλώθηκε στην Ελλάδα οφείλεται στο ότι αυτή δεν ολοκληρώθηκε ποτέ κοινωνικά, καθώς «οι δραπέτες της φτώχειας των δεκαετιών του ΄50 και του ΄60 δεν είχαν πολιτιστική ανέλιξη ανάλογη με την οικονομική». Στην δε κοινωνία, διαμορφώθηκε «μεσαίο καταναλωτικό στρώμα, όχι μεσαία τάξη» προς την οποία αντιστοιχήθηκε ένα φθίνον πολιτικό σύστημα που ανατροφοδοτεί το θεσμικό κενό καθώς «οι θεσμοί λειτούργησαν ως εξουσιαστικό τρόπαιο». Υπ’ αυτές τις συνθήκες, όσες φορές επιχειρήθηκε συνεννόηση, αυτό έγινε λόγω της επέλευσης κρίσης – που οδήγησε σε «συγκολλήσεις για την εξόντωση του αντιπάλου» και όχι σε αποδοχή των πειθαρχιών μιας συνεργασίας. Σήμερα όμως «με την κοινωνια στα σύνορα απόγνωσης και παραίτησης», η αναφορά στην συνεννόηση προσλαμβάνει άλλη διάσταση.
Εμπειρίες από έμπρακτες προσπάθειες ανέπτυξε η Μαριέττα Γιαννάκου, πολιτικός με διαχρονική λογική αναζήτησης συναινέσεων, με τρεις θητείες (1989/1999/2009) επικεφαλής των Ευρωβουλευτών της Ν.Δ. στο Ευρωκοινοβούλιο. Η οποία για παράδειγμα θυμήθηκε την διαχείριση της περίπτωσης των μειονοτικών σχολείων στην Αλβανία που συνέπεσε με την προσπάθεια του τότε καθεστώτος Μπερίσα να πετύχει την εισδοχή του στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. ή πάλι τις παρασκηνιακές κινήσεις ώστε η κομβικής σημασίας Έκθεση για Το Σύνταγμα της Ευρώπης να ανατεθεί με την βοήθεια των Χριστιανοδημοκρατών στον (Ελληνα, σημαντικό συνταγματολόγο Ευρωπαϊκής εμβέλειας, αλλά… των Ευρωσοσιαλιστών) Δημήτρη Τσάτσο.
Έχοντας και εσωκομματική αλλά και ευρύτερα πολιτική εμπειρία να καταθέσει, η Μαριέττα μίλησε για την διάσταση του προσωπικού στοιχείου/της προσωπικότητας όσων επιζητούν την διαμόρφωση συναινέσεων. για την σημασία της τήρησης απορρήτου, της αποφυγής δημοσιοποιήσεων πριν την ώρα. για την αντίσταση στις εσωκομματικές κραυγές και τις εντάσεις «που ζουν από την διάσταση απόψεων». Υπ’ αυτήν την λογική, περιέγραψε πόσο δύσκολο έχει αποδειχθεί να αποζητήσει κανείς – κι ακόμη περισσότερο να πετύχει! – τον συμβιβασμό, που υπό Ελληνικές συνθήκες αποτελεί σχεδόν απαγορευμένη έννοια. Ενώ αφηγήθηκε και τις δικές της εμπειρίες στο Υπουργείο Παιδείας, που της έδειξε πώς «οι μηχανισμοί εκτρέφονται από την σύγκρουση».
Την παράθεση εισηγήσεων θα συνεχίσουμε και σε επόμενο σημείωμα.
