Επειδή αναφερθήκαμε προ ημερών στην διοργάνωση – στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης, στο Κολυμπάρι Χανίων – της συζήτησης «Εθνική Συνεννόηση: Παρόν και Μέλλον», η οποία για μας έδειχνε να αφυπνίζεται ένας προβληματισμός που είναι ξένος προς την πολιτική πρακτική της τελευταίας (ας πούμε) δεκαετίας (ο Κώστας Καραμανλής είχε επιχειρήσει να μουρμουρίσει κάτι για συναινέσεις πριν τις εκλογές του 2009, κι ακόμη τον μέμφονται οι Ηρακλείς της Ν.Δ!..), ας δώσουμε ένα στίγμα των όσων καταγράφηκαν.
Για να είμαστε ειλικρινείς οι τοποθετήσεις των πολιτικών εκπροσώπων διέψευσαν κάθε ενδεχόμενο συνεννόησης – πόσο μάλλον συναίνεσης. Σίμος Κεδίκογλου/Ν.Δ. και Βασίλης Κεγκέρογλου/μετα-ΠΑΣΟΚ επανέφεραν το ότι, σήμερα, το αίτημα για συναίνεση «συνοδεύεται» από διώξεις (Novartis) ή/και μονομερείς κινήσεις (ολιστικό Αναπτυξιακό), οπότε δεν φαίνεται να δημιουργείται έδαφος για συνεννόηση. Ο Αντ. Μπαλωμενάκης /ΣΥΡΙΖΑ αναζήτησε μέχρι και στον Γκράουτσο Μαρξ στήριξη προκειμένου να πει ότι «η αναζήτηση λύσεων στα προβλήματα της χώρας και της κοινωνίας δεν πρέπει να γίνεται με όρους αυτάρκειας και αυταρέσκειας». Αφήνοντας, εν τέλει, στον Σταύρο Θεοδωράκη/Ποτάμι αλλά με ιδιαίτερη τοπική σύνδεση (όσο και να το κάνουμε), την έκκληση για υπέρβαση του λόγου περί ευθυνών αλλά και «της καραμέλας της συνεννόησης»», προκειμένου να επαναφέρει την ανάγκη του συγκεκριμένου. Το οποίο συγκεκριμένο, γι αυτόν, θα ήταν με δεδομένη την κρίση στα μέτωπα της εξωτερικής πολιτικής και της ασφάλειας, η κατ’ ελάχιστον δημιουργία Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας…
Φτωχή λοιπόν η συγκομιδή πολιτικής ύλης. Όμως, μιας και παρακολουθήσαμε την όλη διοργάνωση, να μεταφέρουμε – αποσπασματικά κάποια στοιχεία – προβληματισμού. Τα οποία θεωρούμε ότι θάταν κρίμα να παραπέσουν. Ξεκινούμε σήμερα με την παρέμβαση του Λαοκράτη Βάσση, ο οποίος αρέσκεται να παρουσιάζει τον εαυτο του ως καθηγητή Μέσης Εκπαίδευσης πλην αποτελεί εμβληματική φιγούρα του αντιδικτατορικού αγώνα και πολιτικό «γκουρού» της σημερινής κυβερνώσας Αριστεράς (προτού βέβαια αυτή καταστεί κυβερνώσα…). Μίλησε για οριακή στιγμή στην οποία βρίσκεται η σημερινή Ελλάδα, εξειδικεύοντας την οριακότητα σε δημογραφική κατάρρευση, σε πολιτιστική κρίση και μόνον τελευταία αναφέροντας την χρεοκοπία του 2010. Υπ’ αυτήν την έννοια, η συνεννόηση προκύπτει «εκ των ων ούκ άνευ»: όμως από την όποια συνεννόηση προηγείται η κοινή εν-νόηση του προβλήματος – πράγμα που γι αυτόν αποτελεί πολλαπλά ζητούμενο.
Για τον Βάσση, λοιπόν, στα ζητούμενα αυτά προκύπτει ήδη το ότι «είμαστε έθνος, οχι χώρος», και μάλιστα έθνος παλαιό και όχι νεο-ιστορικό δημιούργημα: «το έθνος δημιούργησε το Κράτος σ’ εμάς». Σ’ αυτήν ακριβώς την βάση, χρειάζεται «δημιουργική συμφιλίωση με το πολλαπλό παρελθόν: αρχαίο, ελληνιστικό, βυζαντινό», αλλά και ενοποίηση της πολιτιστικής ταυτότητας.
Στοιχεία της κοινής ιστορικής πορείας όπως η ανοιχτότητα, η φωτεινότητα, η αντιστασιακότητα, μαζί με την διατήρηση μεγάλων πραγμάτων – όπως ο λόγος, το μέτρον, το καλόν απο τα βάθη τη ιστορικής εμπειρίας ή το φιλότιμο, η λεβεντιά, ακόμη και ο καημός απο την νεότερη πορεία – έρχεται να συνδυαστεί σήμερα με μια σύμφυτη Ευρωπαϊκότητα της Ελλάδας των Ελλήνων. Με την διευκρίνηση όμως οτι χρειάζεται σ’ αυτήν προσοχή στην ανάγνωση ώστε να αποκλεισθεί «τόσο ο αντι-Ευρωπαϊσμός όσο και η απλοϊκή Ευρωπάθεια».
Δεν προκύπτει εύκολη μια τέτοια κοινή εν-νόηση, δηλαδή ένα «κοινά αποδεκτό πολιτιστικό αλφαβητάρι» απ’ όπου να αποκλείεται και η εθνοφυλεκτική τοξικότητα και ο εθνοαποδομισμός: όμως απ’ αυτήν και μόνο θα μπορούσε να προκύψει για την Ελλάδα μια «επανιδρυτικών διαστάσεων επανεκκίνηση».
Δεν είναι δύσκολο να δει κανείς την απόσταση από την πολιτική ανάγνωση των ορίων και των όρων μιας εθνικής συνεννόησης μέχρι μια τέτοια προσέγγιση… Θα επανέλθουμε όμως και αύριο.
