Ἀπὸ τὸν μεγαλοανδρισμὸ στὸν τεχνοκρατικὸ φασισμὸ

 Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι ὁ Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ὁ κύριος ἄξονας γύρω ἀπὸ τὸν ὁποῖο στρεφόταν ἡ ἰδεαλιστικὴ σκέψη στὴ δεκαετία τοῦ ’30, ὡς ἐκφραστὴς μιᾶς πολιτικῆς, ποὺ στηριζόταν στὸν Νιτσεϊκὸ μεγαλο-ανδρισμὸ, εἶχε ἀντιταχθεῖ στὸν «ὄχλο τῶν ἀστῶν» καὶ στὸν «ὄχλο τῶν προλεταρίων». Μοιραῖα τὸ κοινωνικὸ στρῶμα, πάνω στὸ ὁποῖο θὰ στήριζε τὴν πολιτικὴ του ἰδέα ἦσαν οἱ μικροαστοὶ καὶ μάλιστα μιὰ εἰδικὴ κατηγορία τους: Οἱ μικραξιωματικοί! Στὴν περίφημη παμφλέτα του «Θὰ σᾶς πῶ τὴν ἀλήθεια» (Ἀθήνα 1945) γράφει πὼς τὸ δικαίωμα νὰ λέει καθένας τὴ γνὼμη του δὲν εἶναι πολιτικὸ άγαθὸ ἀλλ’ ἀναγκαῖο κακό. Καὶ προτείνει: «Νὰ ρυθμίσουμε τὸ δικαίωμα αὐτὸ ἔτσι ὥστε νὰ λειτουργεῖ τὀσο μόνο, ὅσο χρειάζεται γιὰ νὰ ὑπάρχει ἡ εὐκαιρία γιὰ τὴν ἀνάδειξη τοῦ ἄξιου».
Προσοχή! Τοῦ ἄξιου ὄχι τῶν ἀξίων. Αὐτὸς ὁ ἐλιτίστικος πολιτικὸς στοχασμὸς τὸν ἔκανε νὰ ἀνατίθεται ἀκόμη καὶ στὴν καθολικὴ ψηφοφορία. Ἀλλ’ αὐτὴ ἦταν περίπου καὶ ἡ «ἰδεολογία» τῆς Ἀπριλιανῆς Δικτατορίας. Ὁ πνευματικὸς ἀπόγονος τοῦ Κανελλόπουλου δὲν ἦταν ὁ Κ. Καραμανλῆς ἀλλ’ ὁ Γεώργιος Παπαδόπουλος. Ὁ  Καραμανλῆς, ὀξύ πολιτικὸ μυαλὀ, χρησιμοποιοῦσε συχνὰ τὸ λὸγο τοῦ Κανελλόπουλου ἀλλὰ ποτὲ τὴ σκέψη του (Μετὰ τὴ δικτατορία ὁ Κανελλόπουλος ἄλλαξε πολιτικὴ ὀπτικὴ).
Ὁ  Παν. Κανελλόπουλος σ’ ἕνα σημεῖο ὑπῆρξε διορατικός: ἔνιωσε τὴ δύναμη τῶν μικροαστῶν καὶ κατάλαβε ὅτι αὐτὸς θ’ ἀποτελέσουν τὸ βασικὸ ἀνάχωμα στὴν ἐπέλαση τοῦ κομμουνισμοῦ: «Μποροῦμε κάλλιστα, ἔγραψε, νὰ διατηρήσουμε τὴ μικροαστικὴ τάξη καὶ τὴ μικροαστικὴ ἀγροτικὴ οἰκονομικὴ αὐτοτέλεια, ἀφἠνοντας ἔτσι (πρᾶγμα ψυχολογικὰ σημαντικὸ) καὶ στὸν κάτω ἀπὸ ὁποιοσδήποτε καθεστὼς συμπιεσμένο βιομηχανικὸ ἐργἀτη τὴν ἐλπίδα μιᾶς προαγωγῆς στὴ μικροαστικὴ αυτοτέλεια». Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι πολλοὶ θαυμαστὲς ἤ μαθητὲς τοῦ Κανελλόπουλου ἔγιναν ὑπουργὸς ἤ ἰδεολογικὰ στυλοβάτες τῆς Ἀπριλιανῆς Δικτατορίας.
Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς πολὺ ἀξιόλογος διανοητὴς, ὁ Λουκᾶς Πάτρας, ἔβλεπε τὸ κήρυγμα τοῦ Κανελλόπουλου σὰν ἐναλλακτικὴ λύση στὰ ἀδιέξοδα τῆς δημοκρατίας. Θεωροῦσε δηλαδὴ ὅτι ἀποτελεῖ συγκροτημένη ἰδεολογία ἤ «ἐξαγγελία ἑνὸς σοσιαλιστικοῦ ἀνθρωπισμοῦ τῶν μικρομεσαίων ἀστικῶν καὶ ἀγροτικῶν στρωμάτων, μὲ διεύθυνση τῶν μονοπολιακῶν ἐκμεταλλεύσεων ἀπὸ τεχνοκράτες». Μὲ τὴ φράση αὐτὴ φθάνουμε στὸ κομβικὸ σημεῖο ποὺ θὰ θίξουμε στὸ ἐπόμενο ἄρθρο.

www.sarantoskargakos.gr