Στα διπλωματικά παρασκήνια και κατά τη διάρκεια κατάρτισης του κειμένου με τους όρους της προκαταρκτικής Συνθήκης Ειρήνης, για λογαριασμό της ηττημένης Ελλάδας οι προστάτιδες δυνάμεις διεξήγαγαν τις διαπραγματεύσεις με την Τουρκία. Στις 18 Σεπτεμβρίου 1897 μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας υπεγράφη η προκαταρκτική Συνθήκη Ειρήνης, που περιελάμβανε 12 άρθρα. Η τελική Συνθήκη Ειρήνης μεταξύ των δύο χωρών υπεγράφη στις 22 Νοεμβρίου 1897. Στα πλαίσια των όρων της Συνθήκης Ειρήνης, προβλεπόταν η καταβολή αποζημίωσης της Ελλάδας προς την Τουρκία 4.000.000 χρυσών αγγλικών λιρών ή 95.000.000 χρυσών γαλλικών φράγκων και η δημιουργία της επιτροπής Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ). Με την αποζημίωση αυτή, τα κατακτηθέντα από τους Τούρκους εδάφη της Θεσσαλίας και άλλων περιοχών θα επιστρέφονταν στην Ελλάδα.
Με τη συγκεκριμένη Συνθήκη Ειρήνης, οι μεγάλες δυνάμεις έδεναν χειροπόδαρα την Ελλάδα. Οι λόγοι προφανείς. Η χώρα μας γινόταν ανδράποδο της Αγγλίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας, λόγω του ότι μόνο με τη σύναψη νέου εξωτερικού δανείου, θα μπορούσε να εξασφαλιστεί το ποσό των 4.000.000 χρυσών αγγλικών λιρών για την αποζημίωση της Τουρκίας. Πώς όμως η Ελλάδα θα ελάμβανε νέα εξωτερικά δάνεια, αν προηγουμένως δεν ρύθμιζε τα παλαιά της χρέη, που έμεναν σε εκκρεμότητα από την πτώχευση του 1893; Σαφές είναι ότι από τη λήψη νέων εξωτερικών δανείων, εξαρτάτο η επανάκτηση των απολεσθέντων εδαφών της Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδας. Κατ’ ουσία, με τους οικονομικούς όρους της Συνθήκης Ειρήνης, η Ελλάδα έχανε την οικονομική της ανεξαρτησία και καθίστατο υποχείριο των μεγάλων δυνάμεων. Οι όροι του ελέγχου και οι αρμοδιότητες των μελών της εξαμελούς επιτροπής ΔΟΕ, ψηφίστηκαν με νόμο στη Βουλή τον Φεβρουάριο του 1898. Η επιτροπή του ΔΟΕ ανέλαβε επίσημα τα καθήκοντά της τον Απρίλιο του 1898. Το μέγεθος της δουλοφροσύνης και η υποτακτική νοοτροπία της ανακτορικής αυλής και του εγχώριου πολιτικού προσωπικού, πιστοποιείται από τη θλιβερή διαπίστωση ότι οδοί στο κέντρο των Αθηνών και άλλων πόλεων της χώρας, φέρουν το όνομα μελών της επιτροπής του ΔΟΕ, με δεσπόζων το όνομα του πρώτου προέδρου της Εδουάρδου Λω (Edward Law).
Μετά το 1898 η Ελλάς άρχισε να επανακτά σταδιακά την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών. Την περίοδο 1898-1909 η αποτελεσματικότητα στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής από τις κυβερνήσεις του Γεωργίου Θεοτόκη (1844-1916), συνέβαλε ώστε η ελληνική οικονομία να μπει σε αναπτυξιακή τροχιά και η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας να σημειώσει σημαντική βελτίωση. Παρά ταύτα, θα πρέπει να επισημανθεί ότι αν και ο ΔΟΕ έμεινε στην Ελλάδα 81 χρόνια (καταργήθηκε με νόμο το 1978), εν τούτοις η τεχνοκρατική του συγκρότηση, σε συνδυασμό με τις αναμφισβήτητες ικανότητες ορισμένων μελών του, συνέβαλαν ώστε ο ΔΟΕ να παίξει θετικό ρόλο στην αποκατάσταση της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Οι εξαίρετες ικανότητες του πρωθυπουργού Γεωργίου Θεοτόκη και του υπουργού Οικονομικών Ανάργυρου Σιμόπουλου, υπήρξαν οι θεμελιώδεις παράγοντες που συνέβαλαν στην αποκατάσταση της δημοσιονομικής σταθερότητας. Με το αξιοσημείωτο και σπουδαίο κυβερνητικό έργο των κυβερνήσεων Θεοτόκη, θα ασχοληθούμε στο επόμενο άρθρο μας. Όπως θα διαπιστωθεί στη συνέχεια του αφηγήματός μας, ο Γεώργιος Θεοτόκης υπήρξε συνεχιστής του πρωτοποριακού κυβερνητικού έργου του Χαρίλαου Τρικούπη και πέτυχε εκεί που στο παρελθόν είχαν αποτύχει όλοι οι προκάτοχοί του, δηλαδή να συντελέσει στην πολυπόθητη εξυγίανση και πειθαρχία των Δημοσίων Οικονομικών της Ελλάδας.
