Ανδρέας της ρήξης

Είναι πολλές οι όψεις, της πολιτικής διαδρομής και προσωπικότητας του Ανδρέα Παπανδρέου, που θα μπορούσε να αναδείξει ένα αφιέρωμα.

 Μιας όμως και χθες ήταν η επέτειος ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ, έχει ενδιαφέρον να αναδειχθεί η τόλμη του Ανδρέα Παπανδρέου, να προκαλεί συγκρούσεις ή και ρήξεις. Έχει σε υπερθετικό βαθμό, βέβαια, αναδειχθεί η πλευρά της σύγκρουσης, με ότι ο ίδιος προσδιόρισε, από την προδικτατορική περίοδο, ως «κατεστημένο», με την ποικιλία των θεσμικών ή και εξωθεσμικών του εκφράσεων και, βεβαίως, απέναντι στη Δεξιά, ως τον πολιτικό πυλώνα των δυνάμεων, που συναποτελούσαν αυτό το κατεστημένο. Το κεφάλαιο όμως των ρήξεων, του Ανδρέα Παπανδρέου, περιλαμβάνει και μια πολύ σημαντική, θα λέγαμε κρίσιμη πτυχή, για τη μετεξέλιξη του, από στέλεχος της Ένωσης, σε λαοπρόβλητο ηγέτη και κυρίαρχη πολιτική φυσιογνωμία, που «σφράγισε» τη Μεταπολίτευση. Αναφερόμαστε στις συγκρούσεις που είχε ο Ανδρέας Παπανδρέου, εντός του Κεντρώου χώρου, με τις δυνάμεις αδράνειας, που δεν κατανοούσαν το «κύμα ριζοσπαστισμού» της δεκαετίας του `60, ούτε, βέβαια, τον ρηξικέλευθο λόγο και την αναλυτική, διεισδυτική του σκέψη. Στη δική τους αντίληψη, η Ένωση Κέντρου ήταν μια άλλη εκδοχή διαχείρισης του υφιστάμενου συστήματος, με κάποια «ρινίσματα» εκδημοκρατισμού. Δεν είναι τυχαίο ότι οι σημαντικότεροι εκφραστές αυτού του «ρεύματος», αφού συμμετείχαν και «ευλόγησαν» το βασιλικό πραξικόπημα του 1965, μεταπολιτευτικά προσχώρησαν στη ΝΔ. Με αυτές τις δυνάμεις, στο εσωτερικό του χώρου του, ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε από την αρχή διακριτές αποστάσεις, θεωρώντας ότι τον δικαίωσαν τα γεγονότα της λεγόμενης Αποστασίας. Έχοντας δε συλλάβει το κλίμα της εποχής, αντιτάχθηκε και μετά, στην επιλογή της κυβέρνησης Παρασκευόπουλου, φτάνοντας στα όρια της ρήξης, με τον ίδιο τον Γεώργιο Παπανδρέου.

 Κατόπιν τούτων, ήταν μάλλον φυσιολογική η στάση του, στη διάρκεια της δικτατορίας και μετά το θάνατο του «Γέρου της Δημοκρατίας», όταν διαχώρισε πλήρως τη θέση του, αποποιούμενος την «κεντρώα» κληρονομιά, αρχικά με την ίδρυση του ΠΑΚ και, μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ. Έχοντας χαράξει το δικό του δρόμο, αρνήθηκε, τόσο κατά, όσο και μετά τη δικτατορία, όλες τις προτάσεις που του έγιναν, για την ανάληψη της ηγεσίας του Κεντρώου χώρου. Είναι χαρακτηριστικό ότι επέμεινε στο δικό του δρόμο, με την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, παρά την αντίδραση ακόμη και του στενότατου συνεργάτη του, μετέπειτα προέδρου της Βουλής, Γιάννη Αλευρά…

 ΛΕΥΤ. ΚΑΝΑΣ