Την ίδια μέρα – σχεδόν την ίδια ώρα, πράγμα εξ ορισμού άβολο! – δυο διοργανώσεις συζήτησης, με άλλην η καθεμιά τους ιδεολογική προσέγγιση και άλλην αναλυτική στόχευση, έφεραν στο προσκήνιο την βασανιστική ιστορία της Ελληνικής κρίσης κάτω από Ευρωπαϊκό μεν, ριζικά διαφοροποιημένο όμως πρίσμα. Με αποφασιστικά αριστερό πρόσημο ο Όμιλος «Δημοκρατία και Πολιτισμός» (μας τον είχε γνωρίσει ο Κώστας Βεργόπουλος) και το Ίδρυμα Gabriel Péri (επίσημος ερευνητικός βραχίονας του Γαλλικού ΚΚ/PCF) προσέγγισε την Αγορά Εργασίας στην Νότια Ευρώπη κάτω ιδίως από το πρίσμα της οικονομικής κρίσης. Με μάλλον κεντροδεξιά ισορροπία, το Γαλλικό Ινστιτούτο και η διαΝΕΟσις, στα πλαίσια των Mémoires de Futur/Αναμνήσεων του Μέλλοντος, μετέφεραν στην Αθήνα την συζήτηση για την Ελληνική κρίση: Κρίση στην Ευρώπη ή κρίση της Ευρώπης; που είχε ξεκινήσει στα τέλη του 2016 στο Παρίσι με πρωτοβουλία Sciences Po.
Και στις δυο διοργανώσεις, το ζητούμενο ήταν πώς/πόσο/προς ποια κατεύθυνση η κρίση άλλαξε βασικές δομές της οικονομίας, αλλά και της πολιτικής προσέγγισής της – και, φυσικά, την πρόσληψή της από την κοινή γνώμη. Έτσι , όταν στην διοργάνωση του Ινστιτούτου G. Péri ο Armando Steinko (καθηγητής κοινωνιολογίας στο Complutense της Μαδρίτης) αναφέρθηκε στην ακραία ελαστικοποίηση της εργασίας στην Ισπανία – δίνοντας το παράδειγμα καθαριστριών μερικής απασχόλησης με έως και 8 (!) εργοδότες ταυτοχρόνως, οπότε και ο εργασιακός χρόνος αλλά και τα όποια ασφαλιστικά δικαιώματα θρυμματίζονται -, ο εισηγούμενος από πλευράς Γαλλίας Michel Mazo (κοινωνιολόγος, Διευθυντής του Ιδρύματος G. Péri) αναζήτησε από ανάλογες γαλλικές εμπειρίες την άκρια του νήματος που οδήγησε στην εξάχνωση των παραδοσιακών κομμάτων στην χώρα του και την ανάδειξη αφενός του φαινομένου Front National/Λεπέν και αφετέρου «εκ του μηδενός» του φαινομένου Μακρόν. Η πολιτική σκηνή μεταλλάσσεται κάτω από την κοινωνική επίπτωση της κρίσης.
Στην συζήτηση πάλι στο Γαλλικό Ινστιτούτο, μετά από μια παρουσίαση της εξέλιξης των στάσεων στην Ελληνική κοινωνία στα χρόνια της κρίσης (Κ. Πιερρακάκης, με βάση τις έρευνες της διαΝΕΟσις, που μιλούν διεξοδικά για την συμπεριφορά των νέων – ήταν, δε, το αμφιθέατρο γεμάτο από νεαρόκοσμο…) αλλά και την κατάθεση για το πώς τα σοκ που δέχθηκε το κοινωνικό σώμα οδηγούν σε ωριμάνσεις απομακρύνοντας τις ψευδαισθήσεις δεκαετιών (Γ. Πρεβελάκης, καθηγητής στην Σορβόννη, που κατορθώνει να συνδυάζει την γεωπολιτική ματιά με την κοινωνιολογική ανάγνωση), η συζήτηση στράφηκε στις τωρινές προοπτικές. Για τον Christophe Lequesne, καθηγητή στις Science Po και πρώην διευθυντή του CERI/κέντρου μελετών του κυκλώματος ΟΟΣΑ, η «πολυκρίση» που σημειώθηκε (με την χρηματοπιστωτική κρίση, ύστερα την κρίση του Προσφυγικού/Μεταναστευτικού, παράλληλα το Brexit) δημιουργεί σε όλο το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα ωριμάνσεις – ιδίως με την «επιστροφή της πολιτικής» και την απομάκρυνση από την τεχνοκρατική ψευδαίσθηση. Για τον Pierre Mirel, άλλοτε διευθυντή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα θέματα διεύρυνσης (με την πυκνή εμπειρία Τουρκίας αλλά και Δυτικών Βαλκανίων), είναι ερώτημα αν «η Ευρώπη βγαίνει πιο σοφή», πιο ρεαλιστική και λιγότερο αεροβατούσα. Πάντως – επιστροφή στον Γ. Πρεβελάκη – αν αρχικά η Ευρωπαϊκή υπόσχεση ήταν μια υπόσχεση ειρήνης και ασφάλειας (υπόσχεση που τηρήθηκε), εξελίχθηκε με τον χρόνο σε υπόσχεση οικονομικής ευημερίας και εξασφάλισης. Όταν ΑΥΤΗ η υπόσχεση κλονίσθηκε, το Ευρωπαϊκό εγχείρημα πέρασε υπαρξιακή κρίση. Τώρα, που τα θέματα ασφάλειας και γεωπολιτικής ξανάρχονται στο προσκήνιο (θα καταλήξει η «Ευρώπη», ιδίως μετά το Brexit, αποκλειστικά ηπειρωτική/εσωστρεφής; τι θα σημάνει αυτό για μια χώρα με την ιστορική διαδρομή της Ελλάδας;) αρχίζει ένας νέος κύκλος.
Ενδιαφέρουσες αναζητήσεις κάτω από διαφορετικό πρίσμα.
