«Κλειδί» για την κατανόηση και της σημερινής πραγματικότητας, ακόμη και της «πολεμικής κατάστασης» μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ, αποτελεί η αλλαγή στάσης του ΚΚΕ, έναντι του, κυβερνητικού, ΠΑΣΟΚ, με αφετηριακό σημείο τις δημοτικές εκλογές του 1986.
Ηταν τότε που η τότε ηγεσία του ΚΚΕ, υπό τον Χαρίλαο Φλωράκη, «έσπασε» τη μέχρι εκείνη τη στιγμή μεταπολιτευτική πρακτική, που ήθελε στο δεύτερο γύρο να υποστηρίζονται υποψήφιοι από το ΠΑΣΟΚ, εφόσον ο αντίπαλος προερχόταν από το συντηρητικό χώρο. Αντίστοιχα έπραττε και το ΠΑΣΟΚ. Για πρώτη φορά, μετά τις πρώτες δημοτικές εκλογές, του Ιουνίου 1975, το ΚΚΕ έδωσε γραμμή, στο δεύτερο γύρο, για τήρηση ουδετερότητας, όπου βεβαίως δεν υπήρχε υποψήφιος του κόμματος. Πρακτικά αυτό σήμαινε ότι οι ψηφοφόροι του ΚΚΕ καλούνταν να απέχουν, κάτι που εξ αντικειμένου ευνοούσε τους υποψήφιους που στήριζε η ΝΔ.
Ως εκ τούτου η απόφαση δεν ήταν και τόσο ουδέτερη, από τη στιγμή μάλιστα που στους τρεις μεγάλους δήμους (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιάς) η ΝΔ, υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, είχε δώσει ιδιαίτερο βάρος, «κατεβάζοντας» ως υποψηφίους, τρία κορυφαία στελέχη της, τους Μιλτιάδη Εβερτ, Σωτήρη Κούβελα, Ανδρέα Ανδριανόπουλο αντίστοιχα. Το αποτέλεσμα ήταν να εκλεγούν και οι τρεις, σπάζοντας μια μακρά κυριαρχία της προοδευτικής παράταξης, στους εν λόγω μεγάλους δήμους. Παρ` ότι δε, στο σύνολο της επικράτειας, οι υπέρ του προοδευτικού χώρου συσχετισμοί, δε μεταβλήθηκαν, τα αποτελέσματα στους τρεις μεγαλύτερους και σημαντικότερους δήμους, είχαν καταλυτική επίδραση στο πεδίο των πολιτικών εντυπώσεων. Η ηγεσία και στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, θεώρησαν τις συγκεκριμένες επιτυχίες, ως πρόκριμα, για τις βουλευτικές εκλογές. Εκ του αποτελέσματος δικαιώθηκαν. Αποδείχθηκε δε, στην πορεία, πως η αλλαγή στάσης του ΚΚΕ δεν ήταν συγκυριακή, ενώ «συμπαρέσυρε» και τον τότε μικρότερο πόλο του χώρου της παραδοσιακής αριστεράς. Η μετεξέλιξη του ΚΚΕ εσωτερικού στο σχήμα της ΕΑΡ (Ελληνική Αριστερά) με την «αποκομμουνιστικοποίηση» του φορέα, διευκόλυνε τις διεργασίες για την ενοποίηση του χώρου και τη συγκρότηση του Συνασπισμού (ΣΥΝ) ως σύμπραξης κομμάτων και σχηματισμών, που ενσωμάτωση και πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ, αλλά και κεντρώους πολιτευτές.
Είχαν μεσολαβήσει βέβαια συγκεκριμένα γεγονότα, με αποκορύφωμα την έκρηξη του σκανδάλου της Τράπεζας Κρήτης, που έδειχναν μια ραγδαία φθορά της τότε κυβέρνησης, διεύρυναν το χάσμα και κάπως έτσι φτάσαμε στην κυβέρνηση Τζαννετάκη.
Τα πράγματα βέβαια ήταν τελείως διαφορετικά, στο προηγούμενο διάστημα. Παρά τις αντιθέσεις και κάποιο κλίμα αμοιβαίας καχυποψίας, είχαν εξ αρχής τεθεί οι βάσεις μιας συνεργασίας, με έμφαση στους μαζικούς χώρους. Το πεδίο της, τότε πρωτοβάθμιας, αυτοδιοίκησης, αποδείχθηκε προνομιακό για την, επιτυχή, δοκιμασία στην πράξη, αυτής της συνεργασίας.
