Αν κάτι μπορούν να μας διδάξουν τα τελευταία γεγονότα στην Τουρκία, ανεξάρτητα από τις όποιες ερμηνείες, είναι πως οι κοινοβουλευτικές δημοκρατίες, έχουν τον τρόπο να αυτοπροστατευθούν, όταν υπάρχει η σχετική βούληση και εγρήγορση. Είναι ο συνδυασμός αυτών των δύο, που αφήνει «αφύλακτες κερκόπορτες», από τις οποίες «διαβαίνουν» οι, λόγω και έργω, αρνητές της Δημοκρατίας. Στη Χιλή, επί παραδείγματι, του Αλλιέντε, έλειψε η εγρήγορση κι έτσι ο εκλεγμένος, αριστερός Πρόεδρος εμπιστεύτηκε τον λάθος άνθρωπο, τη λάθος στιγμή. Είναι πολύ πιθανό, αν ο Πρόεδρος Αλλιέντε δεν εμπιστευόταν τυφλά τον τότε αρχηγό Ενόπλων Δυνάμεων και μετέπειτα δικτάτορα και δεν του εκμυστηρευόταν την απόφαση του να προχωρήσει σε δημοψήφισμα, το πρωί της 11ης Σεπτεμβρίου 1973, να μην εκδηλωνόταν το πραξικόπημα, τουλάχιστον σ` εκείνη τη χρονική περίοδο. Στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, της περιόδου 1950-67 έλειψε, κυρίως, η βούληση, για λόγους που, συνοπτικά, εκθέσαμε στο προχθεσινό μας φύλλο. Έτσι, ενώ ήταν γνωστή η συνωμοτική δραστηριότητα των μετέπειτα πραξικοπηματιών, οι «φύλακες» προσποιούνταν ότι δεν έβλεπαν… τον ελέφαντα πάνω στο τραπέζι, για να θυμηθούμε και τον Ιονέσκο. Ή πίστευαν, αφελώς, ότι οι συνωμότες ήταν υπό τον απόλυτο έλεγχό τους. Ετσι, αγνοήθηκε-και αποστρατεύτηκε εν τέλει-ο τότε αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Νικολόπουλος, που, από το 1957, είχε εντοπίσει την ομάδα των συνωμοτών και είχε προειδοποιήσει την τότε πολιτική ηγεσία, γι` αυτό που συνέβη 10 χρόνια αργότερα. Ακόμη χειρότερα, οι κυβερνήσεις των Αποστατών, μετά το καλοκαίρι του 1965, ακύρωσαν την προσπάθεια του Μιχάλη Παπακωνσταντίνου, που ως υφυπουργός Εθνικής Αμυνας, στην κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου, είχε καταφέρει να «ξεδοντιάσει» τους «Απριλιανούς», μεταθέτοντάς τους σε μονάδες της μεθορίου, απ` όπου ήταν ανίκανοι, να απειλήσουν τους δημοκρατικούς-κοινοβουλευτικούς θεσμούς. Ετσι, επανήλθαν στις προηγούμενες καίριες θέσεις τους, στο Γενικό Επιτελείο και την ΚΥΠ, απ` όπου με άνεση σχεδίασαν και υλοποίησαν την εκτροπή. Η αιτία, επομένως, για την κατάλυση της δημοκρατίας, δε βρίσκεται στη δήθεν εξαλλοσύνη των πολιτικών-και ειδικά του Ανδρέα Παπανδρέου-αλλά στην έλλειψη βούλησης των «φυλάκων» να πράξουν το χρέος τους. Αλλωστε, για ποιους «φύλακες» μιλάμε όταν ο ίδιος ο τότε αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων, προσχώρησε στους πραξικοπηματίες και ανταμείφθηκε με τη θέση «αντιπροέδρου και υπουργού Εθνικής Αμυνας». Για να μην αναφερθούμε σε όσους ερωτοτροπούσαν με την ιδέα κάποιας προσωρινής εκτροπής…
