Σε κάθε κρίση υπάρχουν θύματα. Υπάρχουν, μ’ άλλα λόγια, αυτοί που μένουν πίσω. Και ένα βασικό κριτήριο της αποτελεσματικότητας των εκάστοτε διαχειριστών της κρίσης –δηλαδή της εκάστοτε κυβέρνησης που τής έλαχε να διαχειριστεί την κρίση- είναι πόσο πολύ ή λίγο προστατεύει όλους όσοι μένουν πίσω και πώς φροντίζει ώστε να τους επανεντάξει στην κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα.
Στην περίοδο των Μνημονίων, που η φοβέρα της χρεοκοπίας τα έσκιαζε όλα, το πόσοι έμειναν πίσω αποτέλεσε βασικό κριτήριο που καθόρισε τις πολιτικές εξελίξεις. Εξάλλου, πολλαπλασιάστηκαν όσοι ήρθαν αντιμέτωποι με το φάσμα της ανέχειας, της φτώχειας, ακόμη και του κοινωνικού περιθωρίου. Όταν αυτοί που έμειναν πίσω έγιναν πολλοί, τότε η απελπισία μετουσιώθησε σε θυμό και οργή: ένα εκατομμύριο πολίτες συγκεντρώνονταν κάθε Κυριακή στο Σύνταγμα, ενώ στις διπλές εκλογές του 2012 ήρθαν τα πάνω-κάτω: ο ΣΥΡΙΖΑ ανέβηκε ορμητικά στη δεύτερη θέση του πολιτικού σκηνικού, ενώ το κόμμα που εξέφρασε τον σταθερότερο πυλώνα της πολιτικής ζωής η συντηρητική παράταξη, μετά βίας έφτασε το 19% στην εκλογική αναμέτρηση του Μαΐου του ίδιου έτους!
Και, βεβαίως, επειδή και έκτοτε αυτοί που έμειναν πίσω πολλαπλασιάστηκαν έτι περαιτέρω, στις 25 Ιανουαρίου του 2015 το καράβι της «πρώτη φορά Αριστεράς» ξεκίνησε την πορεία του στην Ιστορία. Εν συγκρίσει με άλλους, η «πρώτη φορά Αριστερά» νοιάστηκε περισσότερο απ’ όλους τους προηγούμενους για όσους έμειναν πίσω. Μπορεί οι πολιτικοί της αντίπαλοι να εργαλειοποίησαν πολιτικά –και να εξαργύρωσαν εκλογικά- την επιδοματική πολιτική και την πρόνοια για την ανάσχεση της ακραίας φτώχειας, όμως η Ελλάδα θα ήταν πολύ διαφορετική αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έδινε επιδόματα και αν δεν ξεδιπλωνόταν αυτό που, κωδικά, ονομαζόταν στη δημοσιογραφική αργκό «ατζέντα Φωτίου».
Του λόγου το ασφαλές αποδείχθηκε στις εκλογές του Ιουνίου: αυτοί που είχαν μείνει πίσω, δεν άφησαν τον ΣΥΡΙΖΑ να καταβαραθρωθεί. Αυτοί που είχαν μείνει πίσω και η κυβέρνηση της Αριστεράς τους κράτησε το κεφάλι έξω από το νερό –έστω αν το οξυγόνο έφτανε ως τη μύτη- έδωσε στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης το περίφημο 32% και σχεδόν τον ίδιο απόλυτο αριθμό ψήφων με το 2015, όταν δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ γινόταν κυβέρνηση.
Βεβαίως, αυτή τη στιγμή η συγκεκριμένη συζήτηση μοιάζει με «πολυτέλεια», υπό την έννοια ότι τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στο τρίτο κύμα. Όμως, οι δύο καραντίνες και το παρόν «ακορντεόν» θα φέρουν μία βίαιη αναδιάταξη της αγοράς εργασίας και του επιχειρηματικού χάρτη, θέτοντας πολλούς Έλληνες ενώπιον του κινδύνου να μείνουν πίσω και να συμπιεστούν προς το περιθώριο. Η κυβέρνηση, λοιπόν, αν κρίνουμε από τα πενιχρά μέσα στήριξης, φαίνεται πως δεν έχει στο ραντάρ της όσους μένουν πίσω. Κι αυτό παρά την πρόσφατη ιστορική πείρα που δείχνει πως, αν «μιλήσουν» όσοι μένουν πίσω στις κρίσεις, τότε αλλάζει ο ρους της Ιστορίας. Πολλώ δε μάλλον οι πολιτικοί συσχετισμοί.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ
