Βουλή-Εργασιακό: Απορρίφθηκαν οι ενστάσεις αντισυνταγματικότητας του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ

Mε την επίκληση της αρχής της δεδηλωμένης απορρίφθηκαν οι ενστάσεις αντισυνταγματικότητας που είχαν υποβληθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ για το νομοσχέδιο σχετικά με το εργασιακό.

Τις ενστάσεις και αντιρρήσεις αντισυνταγματικότητας καταψήφισε η κυβερνητική πλειοψηφία και τις υπερψήφισαν όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Οι ενστάσεις

Ένσταση αντισυνταγματικότητας, κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ. Όπως αναφέρει η αξιωματική αντιπολίτευση, το Σύνταγμα με το άρθρο 22 παρ.1 προβλέπει ρητά ότι «Η εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Κράτος, που μεριμνά για τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών και για την ηθική και υλική εξύψωση του εργαζόμενου αγροτικού και αστικού πληθυσμού»

Με το ίδιο άρθρο παρ.2 προβλέπει ότι «Με νόμο καθορίζονται οι γενικοί όροι εργασίας, που συμπληρώνονται από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας συναπτόμενες με ελεύθερες διαπραγματεύσεις και, αν αυτές αποτύχουν, με τους κανόνες που θέτει η διαιτησία». 

Με το άρθρο 20 παρ.1 του Συντάγματος κατοχυρώνεται το δικαίωμα στην έννομη προστασία.

Η  συνδικαλιστική  ελευθερία  είναι  θεμελιώδες  δικαίωμα  των  εργαζομένων,  που  προστατεύεται,  εκ του άρθρου 23 παρ.1 του Συντάγματος, αλλά και από Διεθνείς Συμβάσεις και Συνθήκες που δεσμεύουν τη χώρα μας.

Η συνδικαλιστική ελευθερία αποτελεί μια δυναμική σύνθεση του δικαιώματος ελεύθερης ίδρυσης και συμμετοχής   σε  συνδικαλιστικές  οργανώσεις,  του  δικαιώματος  ελεύθερης  συλλογικής  διαπραγμάτευσης  των  όρων  εργασίας  και  σύναψης  συλλογικών  συμβάσεων  εργασίας  (ΣΣΕ)  και  του δικαιώματος  συλλογικής  δράσης  και  κινητοποίησης  για  την  προστασία  των  εργατικών  συμφερόντων  και  την  προώθηση  των  εργατικών διεκδικήσεων με όρους συλλογικότητας και αλληλεγγύης.

Το Σύνταγμα του 1975 συνεπώς, προστατεύει από κοινού με την συνδικαλιστική ελευθερία και την ακώλυτη άσκηση των συναφών προς αυτήν δικαιωμάτων, ήτοι την απεργία και την συλλογική αυτονομία, που αποτελούν ειδικά συνδικαλιστικά δικαιώματα (με ειδική συνταγματική προστασία και βάρος). Η απόλυτη προστασία του πυρήνα που παρέχεται σε όλα τα συνταγματικά δικαιώματα έναντι κάθε νομοθετικής επέμβασης που απαγορεύει ή καταργεί τα δικαιώματα, ειδικά για τα συνδικαλιστικά δικαιώματα επεκτείνεται και πέραν του πυρήνα τους.

Πρόκειται για μια περιοχή προστασίας που το άρθρο 23 παρ. 2 τελ. εδάφιο του Συντάγματος, ειδικά για την απεργία, αναφέρει ως περιοχή ακώλυτης άσκησης. Αυτό σημαίνει ότι ο κοινός νόμος υπερκεράζει τη συνταγματική προστασία όχι μόνο όταν καταλύει τον πυρήνα του δικαιώματος, π.χ. με την απαγόρευση ή την κατάργησή του, αλλά και όταν θέτει περιορισμούς που «παρεμποδίζουν τη νόμιμη άσκησή του». Με άλλα λόγια η απόλυτη προστασία του πυρήνα των συνταγματικών δικαιωμάτων επεκτείνεται εδώ για να περιλάβει και τους νομοθετικούς περιορισμούς που ναι μεν δεν θίγουν τον πυρήνα των δικαιωμάτων, παρεμποδίζουν ωστόσο τη νόμιμη άσκησή τους. 

Τα θεμελιώδη αυτά δικαιώματα των εργαζομένων δίνουν το νόημα της ελεύθερης συνδικαλιστικής δράσης και αποτελούν τις εγγυήσεις της.

Οι εγγυήσεις αυτές  αποτελούν τα ελάχιστα όρια προστασίας της  συλλογικής  αυτονομίας  των συνδικαλιστικών οργανώσεων από την παρέμβαση του Κράτους και των εργοδοτών.

Οι συνταγματικές διατάξεις που εγγυώνται την ίδρυση σωματείων και συνδικαλιστικών οργανώσεων, την συνδικαλιστική ελευθερία, την συλλογική αυτονομία και το δικαίωμα απεργίας είναι αυτές των άρθρων 12 παρ.1 και 2, 23 παρ.1 και 2 και 22 παρ.1, 2, και 3.

Σε αυτήν την κατεύθυνση είναι και η δήλωση της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων (10/6/2021): «Το σχέδιο νόμου για τα εργασιακά που εισήχθη στη Βουλή φαίνεται να κανονικοποιεί την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και να ανατρέπει την ουσία του προοδευτικού για την εποχή του συνδικαλιστικού νόμου 1264/82. Κυρίως όμως κλονίζει τη Συνταγματική ισορροπία ανάμεσα στο δικαίωμα της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής και στην υποχρέωση του Κράτους να μεριμνά για την «ηθική και υλική εξύψωση του εργαζόμενου πληθυσμού» και να διασφαλίζει την ανεμπόδιστη άσκηση συνδικαλιστικών δικαιωμάτων ιδιαίτερα το δικαίωμα στην απεργία (άρθρα 22 και 23 Σ)… Θεωρούμε ότι η ψήφιση του Νομοσχεδίου συνιστά σημαντική θεσμική οπισθοδρόμηση και θα διευρύνει την ήδη υφιστάμενη νομική και πραγματική ανισότητα στις εργασιακές σχέσεις.»

Γενική παρατήρηση για ασυμβατότητα προς το Σύνταγμα ρυθμίσεων του Νομοσχεδίου για το ατομικό εργατικό δίκαιο:

Με βασικές ρυθμίσεις του Νομοσχεδίου προκρίνεται η ατομική σύμβαση εργασίας ως εργαλείο επιβολής όρων εργασίας από τον εργοδότη στον εργαζόμενο και αποκλείεται συγχρόνως η συλλογική σύμβαση εργασίας ως παράγοντας διάπλασης των όρων εργασίας. Αυτή είναι, μεταξύ άλλων, η περίπτωση του άρθρου 58 για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας (κατάλυση του 8ώρου) με ατομική σύμβαση εργασίας, όπως και η περίπτωση του άρθρου 68 για τη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας στη λεγόμενη οικονομία της πλατφόρμας. Το άρθρο αυτό (68) αφήνει ελεύθερο τον εργοδότη να επιβάλει στον εργαζόμενο την «έξωσή» του από το πεδίο εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας. 

Πρόκειται για ρυθμίσεις που παραβιάζουν τόσο την αρχή της (ουσιαστικής διαπραγματευτικής) ισότητας του άρθρου 4 παρ. 1 του Συντάγματος όσο και το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος που προστατεύει την ελευθερία των συμβάσεων, που στην περίπτωση των ατομικών συμβάσεων μεταξύ εργοδότη εργαζομένου συρρικνώνεται μέχρι εξαφάνισης για τον εργαζόμενο. Στον βαθμό που με τις επίμαχες ρυθμίσεις αποκλείεται η συλλογική σύμβαση εργασίας παραβιάζεται και το άρθρο 22 παρ. 2 του Συντάγματος που απωθεί την ατομική σύμβαση και προκρίνει στη θέση της τη συλλογική σύμβαση. 

ΚΚΕ: Στημένο παιχνίδι με όλα τα όπλα στα χέρια της εργοδοσίας

«Kάνατε κουρελόχαρτο ακόμα και το δικό σας σύνταγμα, το αστικό σύνταγμα, για τις ανάγκες του κεφαλαίου», ανέφερε ο βουλευτής του ΚΚΕ Γιάννης Γκιόκας που από το βήμα της Ολομέλειας ανέπτυξε την ένσταση αντισυνταγματικότητας του κόμματός του στα άρθρα του νομοσχεδίου του υπουργείου Εργασίας.

«Η δημοκρατία σας είναι μια ωμή, κυνική, απροκάλυπτη δικτατορία του κεφαλαίου», είπε ο βουλευτής του ΚΚΕ που κατήγγειλε «την επιμονή της κυβέρνησης να προωθήσει το αντεργατικό νομοσχέδιο για να υπηρετήσει τις αξιώσεις του κεφαλαίου και τις κατευθύνσεις της ΕΕ για το τσάκισμα των εργατικών δικαιωμάτων».

Το ΚΚΕ κατήγγειλε ότι το νομοσχέδιο Χσατζηδάκη παραβιάζει βάναυσα το άρθρο 22 του Συντάγματος που κατοχυρώνει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, καθώς και το άρθρο 23 που κατοχυρώνει τη συνδικαλιστική ελευθερία και το δικαίωμα των εργαζομένων στην απεργία για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. «Οι νέες αντιδραστικές διατάξεις αποτελούν ενιαίο σύνολο που προσθέτουν νέα εμπόδια, έρχονται να προστεθούν σε αυτές που ήδη υπήρχαν και εφαρμόζονταν από όλες τις κυβερνήσεις, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ», είπε ο βουλευτής του ΚΚΕ σημειώνοντας ότι με νόμο του ΣΥΡΙΖΑ πέρασε η κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων και με τον ΣΥΡΙΖΑ πέρασε ο απεργοκτόνος νόμος για την απεργία στα πρωτοβάθμια σωματεία.

Ο Γιάννης Γκιόκας κατήγγειλε τα «νέα εμπόδια, όπως η ποινικοποίηση της απεργίας, το ηλεκτρονικό μητρώο, οι διώξεις σε βάρος των συνδικαλιστών είτε με τη μορφή απόλυσης είτε με τη μορφή αστικής ευθύνης, η προληπτική απαγόρευση της απεργίας, το προσωπικό ελάχιστης εγγυημένης παρουσίας στο χώρο δουλειάς τη μέρα της απεργίας και η ατομική σύμβαση εργασίας», ως μέτρα που εξαφανίζουν την όποια διαπραγματευτική θέση των εργαζομένων που είχαν μέχρι σήμερα και τη μετατρέπουν σε απλή ατομική διαφορά εργαζόμενου – εργοδότη. «Αυτό είναι το πλέον αντιδραστικό χαρακτηριστικό και πρόκειται για ένα στημένο παιχνίδι με όλα τα όπλα στα χέρια της εργοδοσίας», είπε ο βουλευτής του ΚΚΕ.

Οι αντιδραστικές αλλαγές, όπως τόνισε, προωθούνται με το άρθρο 83 για το ηλεκτρονικό μητρώο των συνδικαλιστικών οργανώσεων, που ουσιαστικά είναι ένα εκτεταμένο ηλεκτρονικό φακέλωμα και, μάλιστα, η εγγραφή των σωματείων σε αυτό αποτελεί προϋπόθεση για να αναγνωρίζονται και να ασκούν τα κατοχυρωμένα συνταγματικά τους δικαιώματα, όπως υπογραφή συλλογικής σύμβασης ή προκήρυξη απεργίας.

Για την ηλεκτρονική ψηφοφορία ο βουλευτής του ΚΚΕ κατήγγειλε ότι επιχειρεί να μετατρέψει σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης τις γενικές συνελεύσεις των σωματείων, οι οποίες είναι συλλογικά όργανα που αποφασίζουν τη δράση των εργαζομένων και ουσιαστικά οι αποφάσεις τους τίθενται σε αμφισβήτηση, ακόμα και για τεχνικούς λόγους.

Κατήγγειλε ότι το άρθρο για την προστασία δικαιώματος στην απεργία ουσιαστικά προστατεύει την απεργοσπασία και καθιστά υπόλογη μία συνδικαλιστική οργάνωση για πράξεις τρίτων (π.χ. προβοκάτσιες). Οι συγκεκριμένες διατάξεις, όπως τόνισε επίσης, εισάγουν την αντικειμενική ευθύνη (όπως και στο νομοσχέδιο για τις συναθροίσεις) με βάση την οποία οι εργοδότες έχουν τη δυνατότητα να εξοντώνουν ηθικά και οικονομικά τους συνδικαλιστές.

Για τα άρθρα 94 και 95, ο Γιάννης Γκιόκας είπε ότι προβλέπεται η δυνατότητα της αναστολής μιας απεργίας όσο διαρκεί ο «δημόσιος διάλογος» ενώ το ελάχιστο εγγυημένο προσωπικό μετατρέπει την απεργία στους χώρους δουλειάς σε μια συμβολική πράξη, παραβιάζοντας ακόμα και τη σημερινή αρνητική διάταξη του Συντάγματος που λέει ότι οι περιορισμοί δεν μπορούν να φθάνουν μέχρι την κατάργηση του δικαιώματος της απεργίας.

Επισήμανε εξάλλου ότι νομικά ζητήματα ανακύπτουν με τα άρθρα 96 και 99 που στόχο έχουν να ανασταλεί η ισχύς υπογεγραμμένων συλλογικών συμβάσεων εργασίας, δηλαδή επέρχεται κατάφωρη παραβίαση του άρθρου 22 του Συντάγματος και στέρηση του δικαιώματος των εργαζομένων να διαπραγματεύονται τους όρους και το ύψος της αμοιβής τους.

Για την κυριακάτικη αργία, και τα άρθρα 59 και 63 ο βουλευτής του ΚΚΕ είπε πως επεκτείνεται και σε άλλους κλάδους και έρχεται να προστεθεί δίπλα στον κατώτατο μισθό, που ήδη καθορίζεται από τον εκάστοτε υπουργό, προειδοποιώντας ότι θα εξαιρούνται και τα ζητήματα του ωραρίου από τις συλλογικές συμβάσεις, που τελικά δεν θα απομείνει τίποτα να καθορίζουν.

Με αφορμή τις αντιδράσεις των τελευταίων ημερών για το συνέδριο γονιμότητας, «ένα συνέδριο σκοταδισμού από διάφορους εμπόρους της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής που μάλιστα προπαγανδίστηκε και από διάφορα κυβερνητικά στελέχη», ο βουλευτής επισήμανε ότι η ασκούμενη πολιτική δεν προστατεύει ούτε τη μητρότητα, ούτε τα παιδιά, όταν χτυπά βασικά δικαιώματα της εργατικής οικογένειας, όταν καταργείται ο ελεύθερος χρόνος, η κυριακάτικη αργία, ελαστικοποιείται ακόμα και η ελαστική απασχόληση. Όλα αυτά «αποδεικνύουν την υποκρισία της δημοκρατίας σας που δεν είναι τίποτα άλλο από μία κυνική, ωμή και απροκάλυπτη δικτατορία του κεφαλαίου», είπε ο Γ. Γκιόκας.