Σκόπια και εθνικισμός

Η ανακίνηση του ζητήματος των Σκοπίων, αναζωπύρωσε τη φιλολογία περί εθνικισμού, επαναφέροντας στερεότυπα και αφοριστικές υπεραπλουστεύσεις, από διάφορες πλευρές.

Αν άκουγε κάποιος ορισμένες αναλύσεις (ο Θεός να τις κάνει) θα νόμιζε ότι το πρόβλημα, που μας απασχολεί, κοντά τριάντα χρόνια, προκλήθηκε από τον «εθνικιστικό παροξυσμό» κάποιων ημέτερων «υπερπατριωτών», που, κάποια στιγμή, «μεταδόθηκε» και στη γειτονική χώρα, χάρη και στην επικράτηση ακραίων πολιτικών δυνάμεων! Εκπληκτική ανάλυση, που έχει τόση σχέση με την πραγματικότητα, όσο και η «προφητεία» του αείμνηστου, πρώην πρωθυπουργού, ότι «σε δέκα χρόνια θα το έχουμε ξεχάσει». Τόσο «οξυδερκής» διάγνωση, ώστε μετά τριάντα, σχεδόν, χρόνια, η συντριπτική πλειοψηφία της κοινής γνώμης (πάνω από 80%), να εμμένει στην ίδια «ανελαστική» θέση, του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών (1992), που αρνείται κάθε αναφορά στον όρο «Μακεδονία», ως προς τη Συνταγματική ονομασία του γειτονικού κράτους. Τι συμβαίνει άραγε; Ο γιαλός είναι στραβός ή κάποιοι στραβά αρμενίζουν; Την απάντηση δίνουν τα ίδια τα γεγονότα, που δείχνουν ότι αυτό που κάποιοι αποκαλούν «εθνικιστική υστερία» δεν ξεκίνησε στην Ελλάδα, αλλά στη γειτονική χώρα, από την εποχή που ήταν ομόσπονδη επαρχία, στην πάλαι ποτέ ενιαία Γιουγκοσλαβία, του στρατάρχη Τίτο. Ας ανατρέξουν, όσοι επιμένουν να εθελοτυφλούν, στην ιστορία της μετεμφυλιακής Ελλάδας, όπως το εμβληματικό, πολύτομο έργο του Σπύρου Λιναρδάτου, για να δει πως δημιουργήθηκε και συνέχισε να υποφώσκει το συγκεκριμένο θέμα. Θα μπορούσε ακόμη και να ανατρέξει, σε σχετικές συζητήσεις στη Βουλή, την περίοδο 1992-93, από τις οποίες προέκυπτε ακριβώς, η ύπαρξη του προβλήματος, από την εποχή, τουλάχιστον,  της διακυβέρνησης του στρατάρχη Παπάγου, που παρέμενε «εν υπνώσει»,  γιατί υπήρχε η «ομπρέλα» του ενιαίου γιουγκοσλαβικού κράτους, αλλά και γιατί, η χειραφέτηση του «καθεστώτος Τίτο» από τη Σοβιετική επιρροή, το καθιστούσε «στρατηγικό εταίρο» για το Δυτικό στρατόπεδο, μεταφέροντας τη σχετική πίεση και στην Αθήνα. Είναι γνωστό, άλλωστε, πόσο ακριβά πλήρωσε το ΚΚΕ, τη δική του θέση, που, ξεκίνησε από το Μεσοπόλεμο και επανήλθε στα δραματικά χρόνια, της δεκαετίας του `40, για την «ενιαία, ανεξάρτητη Μακεδονία». Αυτό, ίσως, εξηγεί, εν μέρει, τη σημερινή τουστάση.

 Δεν υπήρξε, ως εκ τούτου, «κεραυνός εν αιθρία», η  προσπάθεια οικειοποίησης του ονόματος «Μακεδονία», όταν η υποτελής επαρχία, μετασχηματίστηκε σε αυτόνομο κράτος, μετά τη βίαιη διάλυση της Γιουγκοσλαβικής Ομοσπονδίας. Ούτε, βέβαια, η ευαισθητοποίηση στην Ελλάδα…