Πούτιν έως το 2036 και μετά… βλέπουμε

Άρθρο του Νίκου Βλαχογιάννη στην κυριακάτικη Kontra News

Σφράγισε με την υπογραφή του την “ισόβια” θητεία του

Την επωνυμία του «τσάρου» της Ρωσίας, που αρκετοί φίλοι αλλά και εχθροί έχουν αποδώσει στον Βλαντιμίρ Πούτιν, φαίνεται πως προσπαθεί να επιβεβαιώσει ο ίδιος.

Ο Ρώσος πρόεδρος με νόμο που υπέγραψε, δίνει το δικαίωμα στον ίδιο να διεκδικήσει τον προεδρικό θώκο στις δύο επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, του 2024 και του 2030, και να παραμείνει στο Κρεμλίνο έως το 2036.

Σε αυτό το ενδεχόμενο, το οποίο είναι και το πιο πιθανό σενάριο, λόγω της απήχησης και της αποδοχής που έχει από τους Ρώσους πολίτες, ο Πούτιν θα παραμένει ηγέτης της χώρας σε ηλικία 83 ετών και θα έχει συμπληρώσει 36 χρόνια στο τιμόνι της Ρωσίας, ως πρόεδρος, με «διάλειμμα» μιας τετραετίας κατά την οποία βρέθηκε στην πρωθυπουργία, έχοντας ωστόσο στη θέση του προέδρου τον «προστατευόμενό» του, Ντμίτρι Μεντβιέντεφ.

Μολονότι ο ίδιος λέει ότι ακόμη δεν έχει αποφασίσει εάν θα θέσει ξανά υποψηφιότητα, θεωρείται βέβαιο πως εφόσον είναι καλά στην υγεία του, θα διεκδικήσει τις δύο ακόμη προεδρικές εξαετείς θητείες.

Ο νόμος προβλέπει πως όποιος θέλει να διεκδικήσει το αξίωμα του Ρώσου προέδρου θα πρέπει να είναι πολίτης της Ρωσίας, να έχει συμπληρώσει την ηλικία των 35 ετών και να έχει διαμείνει στην επικράτεια της χώρας για τουλάχιστον 25 χρόνια, αλλά και να μην είχε ποτέ υπηκοότητα ή μόνιμη διαμονή σε άλλο κράτος.

Σύμφωνα με τον νέο νόμο, το ίδιο πρόσωπο μπορεί να εκλεγεί στο αξίωμα του προέδρου και να ασκήσει δύο θητείες, χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν όσον αφορά στον εν ενεργεία πρόεδρο οι προηγούμενες θητείες του.

Προ ημερών το συγκεκριμένο νομοσχέδιο είχε εγκριθεί από την Κρατική Δούμα και έπειτα από την Άνω Βουλή ενώ τη Δευτέρα δημοσιεύθηκε στο επίσημο ενημερωτικό site της Ρωσίας.

Οι κατηγορίες που του προσάπτουν

Πάντως, η κίνηση αυτή ενισχύει τα επιχειρήματα των αντιπάλων του, συμπεριλαμβανομένου του Αλεξέι Ναβάλνι, που έχουν χαρακτηρίσει τον Πούτιν ως νέο «τσάρο». Όχι μόνο εξαιτίας του διαστήματος που έχει παραμείνει στην εξουσία, αλλά και λόγω της στάσης του τόσο έναντι των διαφωνούντων όσο και στην εξωτερική πολιτική που ασκεί.

Ο 68χρονος Βλαντίμιρ, ο οποίος βρίσκεται στο τιμόνι της Ρωσίας από το 2000, έχει εκτοπίσει μέσα σε διάστημα δύο δεκαετιών κάθε πραγματικό πολιτικό ανταγωνισμό στη χώρα, περιορίζοντας την αντιπολίτευση και τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης, ενώ ανέκαθεν αρνούνταν να συζητήσει τη διαδοχή του.

Μέσα στις δύο δεκαετίες της κυριαρχίας του στην πολιτική σκηνή της Ρωσίας, έχει κατηγορηθεί για χειραγώγηση της κοινής γνώμης, καταστολή αντιφρονούντων και επίδειξη ισχύος με κυβερνοεπιθέσεις και κατασκοπευτικές αποστολές κατά εχθρών της χώρας του στο εξωτερικό.

Δυτικοί αναλυτές χαρακτηρίζουν τον Πούτιν αδίστακτο, αφού έχει στείλει στην φυλακή τον σφοδρότερο επικριτή του και μείζονα πολιτικό του αντίπαλο, Αλεξέι Ναβάλνι, ενώ παράλληλα συνέτριψε το κύμα διαδηλώσεων υπέρ του τελευταίου.

Από την πλευρά τους, οι Η.Π.Α. κατηγορούν υπηρεσίες του για κυβερνοεπιθέσεις ευρείας κλίμακας, ενώ ρωσικές ή φιλορωσικές δυνάμεις διαβρώνουν την αμερικανική επιρροή από τη Συρία και τη Λιβύη μέχρι την Ουκρανία.

Πώς έστησε την “παντοκρατορία” του

Κατά την πρώτη δεκαετία της θητείας του, ο Πούτιν επωφελήθηκε από την οικονομική, λόγω πετρελαίου, άνθηση που αύξησε το βιοτικό επίπεδο των συμπατριωτών του.

Κατά τη δεύτερη, από τον εθνικιστικό ενθουσιασμό μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, αλλά στην τρίτη δεκαετία του άρχισε ολοένα και περισσότερο να καταφεύγει στην καταστολή για την εξουδετέρωση αντιπάλων, κάτι που αναμένεται να συνεχιστεί καθώς εντείνονται τα προβλήματα της χώρας, επιταχύνοντας έναν κύκλο πολιτικής βίας και οικονομικής δυσχέρειας, που ίσως θέσει σε σκληρή δοκιμασία τον Ρώσο πρόεδρο.

Ο Πούτιν στηρίζεται στη μεγάλη δημοτικότητα για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις των ελίτ και να κρατήσει τους διαδηλωτές μακριά από τους δρόμους. Για πολλά χρόνια τα ποσοστά δημοφιλίας του ήταν γύρω στο 74%, αλλά εδώ και τρία χρόνια υποχωρούν γύρω στο 65% με πολλούς να δηλώνουν ότι δεν εμπιστεύονται πλέον τον πρόεδρό τους όσο στο παρελθόν.

Είναι πράγματι τόσο πανίσχυρος ο Πούτιν;

Το αφήγημα περί πανίσχυρου Πούτιν στηρίζουν εν μέρει αναλυτές που χτενίζουν το υπόβαθρό του, την ως τώρα διαδρομή του, ακόμη και τα βιβλία που αρέσκεται να διαβάζει για να εξηγήσουν τις πολιτικές του που συνάδουν με εκείνες προσωποπαγών αυταρχικών καθεστώτων, στο τιμόνι των οποίων βρίσκονται μεμονωμένα άτομα, όπως ο Ερντογάν στην Τουρκία, ο Μαδούρο στη Βενεζουέλα, ο Ντουτέρτε στις Φιλιππίνες, αλλά και ηγέτες κρατών που ανήκαν στην σφαίρα επιρροής της ΕΣΣΔ, όπως η Λευκορωσία, το Καζακστάν, το Τατζικιστάν κτλ. Αλλά τα καθεστώτα αυτά εμφανίζουν πολλά παθολογικά συμπτώματα, γνωστά και στη Ρωσία, όπως τα υψηλότερα επίπεδα διαφθοράς σε σχέση με μονοκομματικά ή στρατιωτικά καθεστώτα, χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη, μεγαλύτερη καταπίεση και λιγότερο σταθερές πολιτικές, ενώ οι ηγέτες τους υποδαυλίζουν τα αντιδυτικά αισθήματα για να συσπειρώνουν τη βάση τους, στοχοποιούν πολιτικούς αντιπάλους μέσω του δικαστικού συστήματος και επεκτείνουν το πεδίο δράσης της εκτελεστικής έναντι των άλλων εξουσιών.

Συχνά δε στηρίζονται σ’ έναν κύκλο εμπίστων που συρρικνώνεται και διορίζουν ανθρώπους τους ή συγγενείς τους σε κρίσιμα πόστα και δημιουργούν νέους μηχανισμούς ασφαλείας που δίνουν αναφορά σ’ αυτούς προσωπικά.

Οι τάσεις αυτές εξηγούνται αν σκεφθεί κανείς τι έχουν να χάσουν τέτοιοι αυταρχικοί ηγέτες, σαν τον Πούτιν, αν απομακρυνθούν από την εξουσία, αφού μπορούν να απολαμβάνουν τα πλούτη και την επιρροή τους μόνον όσο κρατούν στα χέρια τους τα ηνία και στη συνέχεια θα είναι στο έλεος των διαδόχων τους.

Τις τελευταίες επτά δεκαετίες αυταρχικοί ηγέτες που έχασαν την εξουσία κατέληξαν σε μεγάλο βαθμό στην εξορία, τη φυλακή ή έχασαν τις ζωές του, όπως π.χ. ο Μουαμάρ Καντάφι στη Λιβύη. Ο Πούτιν γνωρίζει σίγουρα αυτούς τους κινδύνους.