Όταν μας πιάνει η… υποχονδρίαση: Καρδιά, καρκίνος και λοιπές ανησυχίες

Άλλη μία μέρα στη δουλειά. Ή στο σπίτι. Όλα κυλούν όπως συνήθως, ευχάριστα ή ανιαρά. Μέχρι τη στιγμή που θα νιώσεις έναν περίεργο χτύπο στο στήθος. «Τώρα τι ήταν αυτό;»

Ή μια περίεργη κοκκινίλα στο δέρμα «Το είχα αυτό χθες;»

Ή μια ενόχληση στο λαιμό

«Αυτό γιατί συμβαίνει τώρα;»

Και αρχίζουν και σε κατακλύζουν σκέψεις, ο φόβος ξεκινά να σε κυριεύει. Τι στο καλό είναι αυτό το φτερούγισμα στο στήθος; Οι ταχυπαλμίες; Αυτή η ελιά μήπως μεγάλωσε απότομα; Σαν πολλούς πονοκεφάλους δεν έχω τελευταία; Σου τρώει το μυαλό αυτή η μόνιμη ανησυχία:

«Κι αν έχω κάτι σοβαρό;»

Αγαπητέ πάσχοντα, για να είμαστε πολιτικώς ορθοί -όπως ορίζουν οι καιροί που ζούμε άλλωστε – και να μην βιαστούμε να σε κατηγορήσουμε ως ‘κατά φαντασίαν ασθενή’ ας μιλήσουμε λίγο για την υποχονδρίαση και τους τρόπους που επηρεάζει τη ζωή σου.

Δηλαδή, τι να πούμε εμείς, εσύ τα γνωρίζεις σαφώς καλύτερα. Αρχικά να μιλήσουμε με τεχνικούς όρους: Η υποχονδρίαση ανήκει στις σωματόμορφες διαταραχές και χαρακτηρίζεται από την μεγιστοποίηση συνηθισμένων σωματικών ενοχλήσεων και τον φόβο ότι το άτομο πάσχει από κάποια σοβαρή ασθένεια. Με κάθε μικρή ένδειξη, ή οτιδήποτε που μπορεί να αποτελέσει ένδειξη για τον ίδιο, δημιουργείται η ανησυχία ότι κάτι συμβαίνει με την υγεία του ατόμου, ότι έχει κάτι πολύ σοβαρό και πρέπει οπωσδήποτε να ελεγχθεί.

Πολλές φορές μπορεί να ανησυχεί για ένα συγκεκριμένο όργανο (καρδιά, εγκέφαλος), για μία συγκεκριμένη ασθένεια (καρκίνος, aids) ή να ενοχλείται από κάποιο συγκεκριμένο σύμπτωμα ή αίσθηση που εμφανίζει (μια φαγούρα, ένα τυχαίο μούδιασμα, μια δύσπνοια). Και εκεί κάπου ξεκινάει το σαφάρι αναζήτησης απαντήσεων στο ίντερνετ, σε ιατρικά σάιτ, τα λεφτά σε ιατρικές εξετάσεις, οι χαμένες ώρες ύπνου περιμένοντας στην αναμονή των επειγόντων περιστατικών, οι επισκέψεις σε γιατρούς, τα φάρμακα, τα πιεσόμετρα…

«Τι πάει να πει δεν έχω τίποτα; Δεν είναι σωστές οι εξετάσεις, έπρεπε να ήμουν 10 ώρες νηστική και ήμουν 9μιση. Έχει γίνει λάθος»

Και εδώ κάπου το θέατρο του παραλόγου κορυφώνεται. Δηλαδή δεν αρκεί που μπήκες σε όλες τις ιστοσελίδες που μπορούσες να μπεις, τσεκάροντας συμπτώματα και ασθένειες – και πλέον έχουν προστεθεί στο κασέ ασθενειών σου άλλες 20 για τις οποίες μπορεί να ανησυχήσεις άστοχα («τι εννοείς δεν γίνεται να έχω καρκίνο του προστάτη επειδή είμαι γυναίκα;»). Δεν αρκεί που έχεις επισκεφθεί ότι γιατρό και ειδικότητα υπάρχει σε όλη την περιφέρεια (αρχικά συμβεβλημένους με εοπυυ και μετά ιδιωτικούς- γιατί, είπαμε, υποχόνδριοι μεν, μην τα φάμε και όλα μας τα λεφτά σε γιατρούς. Να μείνουν λίγα και για τους φαρμακοποιούς). Δεν αρκεί η ατελείωτη αναμονή στο νοσοκομείο που επέμενες να πας γιατί «σου λέω η καρδιά μου χτυπάει σαν τρελή, θα σου μείνω στον τόπο και άντε να σε πιστέψουν ότι δεν με σκότωσες εσύ!» και οι αμέτρητες εξετάσεις που έχεις κάνει μέχρι τώρα. Έρχεται εκείνη η πολυπόθητη ώρα και σου λέει αυτός ο άγιος άνθρωπος που έχει φάει την υπομονή του και τα νιάτα του για να προσπαθεί να σώζει κόσμο σε πραγματική ανάγκη ότι «κύριε/α τάδε μου, αυτό που νιώθετε δεν δικαιολογείται από τις εξετάσεις. Είστε απολύτως υγιής σωματικά» και εσύ τι κάνεις; ΔΕΝ ΤΟΝ ΠΙΣΤΕΥΕΙΣ.

Θράσος; Αναίδεια;

Όχι.

Δυστυχώς, ασθένεια. Απλά ψυχική, όχι σωματική.

Δεν αποζητούν την προσοχή οι πάσχοντες. Δεν θέλουν τα βλέμματα στραμμένα πάνω τους. Δεν λένε ψέματα. Τα πιστεύουν όλα αυτά που νιώθουν. Ότι τους συμβαίνει είναι δυσάρεστο αλλά για τους ίδιους αναπόφευκτο. Ο θάνατος αιωρείται πάνω από τα κεφάλια τους καθημερινά και ο φόβος μιας θανατηφόρας ασθένειας, εκτός ελέγχου τους, τους παραλύει. Η μόνη τους στιγμιαία ανακούφιση είναι ένας ειδικός να τους διαβεβαιώσει ότι δεν τους συμβαίνει κάτι σοβαρό. Επί ματαίω φυσικά, γιατί λίγα λεπτά, λίγες μέρες ή λίγες βδομάδες μετά, κάτι καινούργιο θα συμβεί για να εκτοξεύσει το άγχος τους. Κερασάκι στην τούρτα δε θα ήταν άλλο από τους συγγενείς και τους φίλους που προσπαθώντας να βοηθήσουν τον πάσχοντα επαναλαμβάνουν τη φράση «είναι όλα στο μυαλό σου» κουρασμένοι τις περισσότερες φορές από την συμπεριφορά του.

Ακούγονται όλα πολύ γνώριμα ε;

Και τι κάνουμε για να το ξεπεράσουμε όλο αυτό;

Εν πρώτοις σταματήστε να μπαίνετε στο ίντερνετ και να ψάχνετε μανιωδώς για τον πυρετό, τον στομαχόπονο, τους όγκους, τον τύφο και δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο. Το μόνο που κάνετε είναι να βάζετε τον εαυτό σας σε ένα συνεχές παιχνίδι ανησυχίας-αναζήτησης. Ανησυχείτε για κάτι, το ψάχνετε, ανησυχείτε παραπάνω και μετά ψάχνετε για το κάτι άλλο που διαβάσατε τυχαία και αρχίζετε κάπως να νιώθετε τα συμπτώματα του. Put the πληκτρολόγιο down slowly. Κάντε μια χάρη στον εαυτό σας και την επόμενη φορά που θα σας έρθει η ορμητική ανάγκη να μάθετε για κάτι σωματικό, κάπου, κάποτε ΜΗΝ μπείτε στο ίντερνετ. Φάτε ένα μπισκότο, χορέψτε, ζωγραφίστε, μιλήστε σε κάποιον. Αποφύγετε την άσκοπη παραπληροφόρηση (λες και υπάρχει παραπληροφόρηση με σκοπό) πάση θυσία.

Δεύτερον απευθυνθείτε σε έναν ειδικό. Με την ψυχοθεραπεία και ενίοτε την φαρμακευτική αγωγή (αναλόγως το τι έκταση έχει η πάθηση) η υποχονδρίαση έχει βρεθεί ότι θεραπεύεται με επιτυχία. Μιλήστε στους κοντινούς σας ανθρώπους και εξηγείστε τους ότι η ατάκα «είναι όλα στο κεφάλι σου» δεν βοήθησε ποτέ κανέναν. ‘Ναι, προφανώς είναι στο κεφάλι μου. Ο εγκέφαλος μου είναι υπεύθυνος για όλες τις σωματικές μου λειτουργίες και δεν ξέρω καν με ποιον τρόπο ακριβώς. Με τι θράσος μου ζητάτε να ελέγξω κάτι τόσο περίπλοκο σαν να έφτιαχνα τοστ;’. Ζητείστε σεβασμό σε αυτό που περνάτε. Και επιβεβαίωση ότι θα βρίσκονται δίπλα σας. Και επιτέλους καταλάβετε ότι δεν σας συμβαίνει τίποτα από όλα αυτά που φοβάστε! Εφ’όσον οι εξετάσεις είναι καλές και προσέχετε τον εαυτό σας, μην τρώγεστε με αυτοκαταστροφικές σκέψεις. Στο κάτω κάτω αν είστε σε όλα σωστοί και συμβεί κάτι που ούτως ή άλλως δεν μπορούσατε να ελέγξετε, τότε τι νόημα έχει αν ανησυχείτε γι αυτό;

Με προσωπική δουλειά, τη σωστή φαρμακευτική αγωγή και την βοήθεια του περίγυρου σας, αργά η γρήγορα το άγχος σας θα

αμβλυνθεί και θα μπορείτε να χαρείτε την καθημερινότητα σας ξανά χωρίς τον dr. Google ανά χείρας.

Άλλωστε ο σοφός λαός το λέει: Όλα περνάνε.